Οσον αφορά στο business plan για το Νεώριο, ο Π. Ξενοκώστας σημειώνει πως βασίζεται στο τρίπτυχο επισκευαστικό – αναβαθμίσεις – συντηρήσεις με συνεργασίες με κορυφαίους οίκους όπως η MAN που θα καταστήσουν το ναυπηγείο κομβικό για σειρά υπηρεσιών και προϊόντων.
Νέο κεφάλαιο στην 157χρονη ιστορία του ενδέχεται να ξεκινήσει το Νεώριο Σύρου (φωτογραφία insider.gr) στα τέλη του επόμενου μήνα, οπότε και αναμένεται να εκδοθεί από το Μονομελές Πρωτοδικείο Σύρου η απόφαση επικύρωσης του σχεδίου εξυγίανσης που προβλέπει την είσοδο νέου επενδυτή που θα κατέχει το 100% της εταιρείας. Η αίτηση, που προσυπογράφεται από την πλειοψηφία των πιστωτών, Δημόσιο και τράπεζες αλλά και τον μέχρι σήμερα βασικό μέτοχο Νίκο Ταβουλάρη, συζητήθηκε προ ολίγων ημερών.
Του Ηλία Μπέλλου (Καθημερινή)
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομίας αλλά και τον επικεφαλής της ελάχιστα γνωστής μέχρι πρόσφατα επιχείρησης με έδρα στις ΗΠΑ Onex Shipyards, Πάνο Ξενοκώστα, η οποία βρίσκεται ένα βήμα πριν από την απόκτηση των παλαιότερων ναυπηγείων της χώρας, δεν αναμένεται να υπάρξει κανένα απρόοπτο. Αλλωστε ήδη από τα μέσα Μαρτίου, με μια συμφωνία-γέφυρα μεταξύ Onex και ομίλου Ταβουλάρη η Onex είναι αυτή που λειτουργεί τα ναυπηγεία που είχαν παραμείνει κλειστά χωρίς καν ρεύμα επί σχεδόν ένα χρόνο.
Τώρα ο Πάνος Ξενοκώστας φιλοδοξεί να προσελκύσει όχι μόνον επισκευές ποντοπόρων αλλά και mega yachts, πλατφόρμες και υποστηρικτικά σκάφη της υπεράκτιας βιομηχανίας εξορύξεων πετρελαίου, αλλά και εξοπλιστικά προγράμματα για νέες ναυπηγήσεις. Και, τουλάχιστον όπως δείχνει η μέχρι στιγμής διαδρομή, το business plan έχει αρχίσει να «περπατάει»: μέχρι σήμερα έχουν εξυπηρετηθεί στο Νεώριο 32 πλοία και με τους ρυθμούς αύξησης της ζήτησης και επιστροφής των ναυτιλιακών στη Σύρο αναμένεται να φθάσουν στα τέλη του 2018 τα 75.
«Η ανταπόκριση των Ελλήνων εφοπλιστών στην αναγέννηση του ιστορικού ναυπηγείου είναι συγκλονιστική», αναφέρουν πηγές της διοίκησης. Σημαντική είναι όμως η στήριξη που εμφανίζεται να απολαμβάνει από τις ΗΠΑ. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του Αμερικανού υπουργού Εμπορίου Γ. Ρος στη ΔΕΘ πως «η ONEX έχει αποκτήσει το Νεώριο στη Σύρο και ψάχνει να αγοράσει ένα ακόμη ναυπηγείο εδώ στην Ελλάδα». Νωρίτερα εκείνη την ημέρα είχε γίνει γνωστό πως η ONEX κατέθεσε επιστολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την εξαγορά των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά (ΕΝΑΕ) αλλά και των Ναυπηγείων Ελευσίνας.
Η εξυγίανση των τριών μεγάλων αυτών ναυπηγείων, Νεωρίου, Σκαραμαγκά και Ελευσίνας, είναι από τα βασικά projects που έχει αναλάβει ο Στέργιος Πιτσιόρλας ήδη από το 2017. Το ιστορικό ναυπηγικό συγκρότημα της Σύρου σύμφωνα με το σχέδιο εξυγίανσης θα λάβει ρευστότητα 14,3 εκατ. ευρώ μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου και σωρευτικές επενδύσεις 29,8 εκατ. σε βάθος 25ετίας από την Onex, η οποία πάντως ακόμα δεν έχει δημοσιοποιήσει το χρηματοδοτικό της σχήμα. Προβλέπεται επίσης μεταβίβαση μέρους του ενεργητικού και του παθητικού στη νέα εταιρεία, την Onex Ναυπηγεία Σύρου. Συνολικά, επενδύσεις και αποπληρωμή υποχρεώσεων ανεβάζουν την αξία της συμφωνίας στα 110,9 εκατομμύρια ευρώ.
Οι οφειλές του Νεωρίου ανέρχονταν στις 30 Απριλίου του 2018, λίγες μέρες αφού τα επαναλειτούργησε ο Π. Ξενοκώστας στα 71.057.905,46 ευρώ. Μετά τις προσαρμογές και συμψηφισμούς στο πλαίσιο του σχεδίου εξυγίανσης διαμορφώθηκαν στα 66.817.586,78 ευρώ. Προς τις τράπεζες η εταιρεία οφείλει 7,183 εκατ. ευρώ, στον ΕΦΚΑ 26,814 εκατ. ευρώ, 9,935 εκατ. ευρώ στο Δημόσιο, 5,518 εκατ. ευρώ στο προσωπικό, 4,189 για αποζημιώσεις προσωπικού, 5,617 εκατ. ευρώ είναι οι οφειλές προς τους προμηθευτές, και 7,475 εκατ. ευρώ οι υποχρεώσεις προς συνδεδεμένες εταιρείες. Προβλέπεται διαγραφή 100% των τόκων, προστίμων, προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων προς τον ΕΦΚΑ και το ελληνικό Δημόσιο και αποπληρωμή του υπόλοιπου ποσού σε 280 δόσεις όπως και ρύθμιση των οφειλών προς τις τράπεζες και εξόφληση του υπολοίπου σε 30 εξαμηνιαίες δόσεις.
Αυτούς τους στόχους πρέπει να εξυπηρετήσει ο επίδοξος αγοραστής όλων των μεγάλων ναυπηγείων της χώρας. Και βατήρας για αυτό είναι η ανάπτυξη της Σύρου πέραν της ποντοπόρου. Πρόσφατα η Onex υπέγραψε συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας για τη ναυπήγηση πλοίων από αλουμίνιο με τη γαλλική Ocea Construction Navale, η οποία ειδικεύεται στον τομέα, με αντικείμενο τη συμπαραγωγή νεότευκτων σκαφών για την ακτοπλοΐα και ιδιώτες πελάτες (yachts) αλλά και για ρόλους ακτοφυλακής και πολεμικού ναυτικού. Πλοία δηλαδή όπως το αμερικανικό πολεμικό USNS Carson City που πέρασε διακριτικά από τη Σύρο τον Απρίλιο.
Επίσης η Onex έχει ήδη εξασφαλίσει την υποστήριξη της MAN Diesel & Turbo, για τα πλοία τα οποία είτε δεξαμενίζονται είτε επισκευάζονται στο Νεώριο. Και κατά πληροφορίες, έχει υπογράψει και επιστολές προθέσεων (Letters Of Intent) με άλλους μεγάλους πολυεθνικούς προμηθευτές εξοπλισμού και υποστήριξης. Μεταξύ αυτών και με μεγάλη εταιρεία που ειδικεύεται στις υπεράκτιες εκμεταλλεύσεις υδρογονανθράκων. Μένει, βέβαια, να φανεί στην πράξη η υλοποίηση όλων αυτών των φιλόδοξων στόχων. «Είμαστε ακριβώς στα επίπεδα που προβλέπει το business plan μας για την τρέχουσα φάση του σχεδίου», ανταπαντά ο Π. Ξενοκώστας.
Ξένος ανταγωνισμός και ελληνικές ευθύνες
Τα Ναυπηγεία της Σύρου, που λειτουργούν από το 1861, έχουν κλείσει τρεις φορές στην ιστορία τους. Η τελευταία ήταν από τον Απρίλιο του 2017 μέχρι φέτος τον Μάιο. Τι συνέβη και έφθασαν να χρωστούν 71 εκατ. ευρώ; Οι απαντήσεις πολλές και διαφορετικές ανάλογα από το πού προέρχονται. Ομως μια δίκαιη, κατά το δυνατόν, εξήγηση που προσμετρά όλες τις απόψεις πρέπει κατ’ αρχήν να περιλάβει τον εντονότατο διεθνή ανταγωνισμό και τις νέες δυνάμεις από την Ασία που εισήρθαν στην αγορά τις τελευταίες δεκαετίες. Πρέπει επίσης να συναξιολογήσει και τη διεθνή ναυτιλιακή κρίση που ξέσπασε στα τέλη του 2008 και οδήγησε σε δραματικές ζημίες το σύνολο της ποντοπόρου και σε μαζική έξοδο των ευρωπαϊκών τραπεζών από τις χρηματοδοτήσεις της ναυτιλίας.
Πιο κοντά στην Ελλάδα υπάρχουν και άλλες αιτίες. Σημαντικότερη αυτών, η μεγάλη ανταγωνιστικότητα των τουρκικών ναυπηγείων μετά και τις αλλεπάλληλες υποτιμήσεις της λίρας. Εντός τειχών, η οικονομική κρίση στην Ελλάδα αποτελεί και αυτή μέρος του προβλήματος και, αν μη τι άλλο, δημιούργησε τεράστια ζητήματα ρευστότητας για τους πελάτες των ναυπηγείων και τη ρευστότητα εν γένει.
Ομως δεν πρέπει κανείς να παραγνωρίζει και τον αρνητικό ρόλο που διαδραμάτισαν η κακώς νοούμενη αύξηση της επιρροής των συνδικαλιστικών σωματείων στη βιομηχανία και η πολιτικοποίησή τους. Συχνές απεργιακές κινητοποιήσεις, με εξωπραγματικές αξιώσεις, συνέθλιψαν την αξιοπιστία της ελληνικής ναυπηγικής και ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας που δεν μπορούσε πια να παραδώσει στους συμφωνημένους χρόνους τα πλοία που αναλάμβανε να επισκευάσει ή και να ναυπηγήσει. Αλλά και οι ελληνικές κυβερνήσεις, που επιχείρησαν να κρατήσουν όρθια, συχνά μη ανταγωνιστικά ναυπηγεία με εξοπλιστικά προγράμματα ή ακόμα και κατασκευές συρμών του ΟΣΕ, έχουν ευθύνη.
Ειδικά στον βαθμό που μετέτρεψαν άλλον ένα κλάδο σε κρατικοδίαιτο, ενώ παράλληλα δεν κατάφερναν πάντοτε να εξασφαλίσουν τα κεφάλαια για να πληρώσουν τις παραγγελίες που υπέγραφε το Δημόσιο. Φυσικά, ευθύνες αποδίδονται και στις διοικήσεις. Ορισμένοι εκ των ψυχραιμοτέρων που εργάζονται στο Νεώριο πιστεύουν πως η Σύρος έπεσε θύμα αποφάσεων του ομίλου Ταβουλάρη που έτειναν προς την ενίσχυση του έργου της Ελευσίνας εις βάρος της Σύρου. Κάτι το όποιο είναι αντιληπτό γιατί ενοχλεί τους εργαζομένους στη Σύρο, αλλά δεν επαναξιολογεί την ευρύτερη εικόνα. Υπάρχουν όμως και παλαιές αμαρτίες του Δημοσίου σε σχέση με το Νεώριο. Οταν το 1974, επί ιδιοκτησίας Γουλανδρή και σε απάντηση της ενεργειακής κρίσης που έπληξε και τη ναυπηγοεπισκευή, επιχειρήθηκε η δημιουργία γραμμής παραγωγής ηλεκτροκινήτων αυτοκινήτων με το σήμα της βρετανικής Enfield.
Αλλά τα οχήματα που κατασκευάστηκαν, περί τα 200, δεν μπόρεσαν ποτέ να πουληθούν στην Ελλάδα, επειδή το Δημόσιο δήλωσε αδυναμία να τα φορολογήσει, και έτσι δεν πήραν ποτέ άδεια κυκλοφορίας. Για τον ίδιο λόγο ναυάγησε και η απόπειρα κατασκευής πολυτελών SUV, που ονομαστήκαν Neorion Chicago και τα οποία, αν και αμφιλεγόμενης σχεδίασης, ήταν τα δεύτερα παγκοσμίως μετά τα Range Rover τέτοιου τύπου οχήματα.
Η ΕΑΒ, το ενδιαφέρον για τις ιχθυοκαλλιέργειες και οι άγνωστοι χρηματοδότες της Onex
Το δημόσιο πρόσωπο της Onex και διευθύνων σύμβουλός της είναι ο Πάνος Ξενοκώστας, πρώην αξιωματικός της πολεμικής αεροπορίας, με σπουδές σε αεροναυπηγική και μεταπτυχιακά σε Διοίκηση Επιχειρήσεων. Στην ελληνική αγορά έγινε γνωστός τα προηγούμενα χρόνια, κυρίως εξαιτίας δύο projects που επεδίωξε: την εξαγορά της ΕΑΒ που δεν «περπάτησε» λόγω μνημονιακών δεσμεύσεων, γραφειοκρατικών αγκυλώσεων και πολιτικής αμφιθυμίας, αλλά και την από κοινού με την Lockheed Martin είσοδο στις ιχθυοκαλλιέργειες με νέα μέθοδο υψηλής τεχνολογίας και δορυφορικής παρακολούθησης. Πολλοί στην αγορά εξεπλάγησαν όχι μόνον με την ανακοίνωση προ ημερών πως ενδιαφέρεται να αγοράσει Ελευσίνα και Σκαραμαγκά αλλά ακόμα και με την είσοδο της Onex στο Νεώριο. Ολοι οι εμπλεκόμενοι στη διαδικασία όμως, των τραπεζών και της κυβέρνησης συμπεριλαμβανομένων, δεν έχουν τίποτα το αρνητικό να σημειώσουν.
Στη Σύρο οι εργαζόμενοι αναφέρουν πως έχει δαπανήσει ήδη εκατομμύρια. Σε επικοινωνία της εφημεριδας «Καθημερινη» με τον Π. Ξενοκώστα, ο επιχειρηματίας αν και παρέμεινε φειδωλός στην αποκάλυψη ονομάτων ανέφερε πάντως πως «η χρηματοδότηση της Onex βασίζεται σε ίδια κεφάλαια, αμερικανικά private equity και debt instruments (σ.σ.: υβριδικά δάνεια) από αμερικανικούς οίκους, ενώ υπάρχει και συμμετοχή θεσμικού στρατηγικού εταίρου». Δεν θέλησε όμως να αποκαλύψει επί του παρόντος την ταυτότητα του θεσμικού επενδυτή επικαλούμενος ρήτρες εμπιστευτικότητας.
Οσον αφορά στο business plan για το Νεώριο, ο Π. Ξενοκώστας σημειώνει πως βασίζεται στο τρίπτυχο επισκευαστικό – αναβαθμίσεις – συντηρήσεις με συνεργασίες με κορυφαίους οίκους όπως η MAN που θα καταστήσουν το ναυπηγείο κομβικό για σειρά υπηρεσιών και προϊόντων. «Στοχεύουμε σε μερίδιο 2-3% της αγοράς της ευρύτερης περιοχής και θα χρειαστούμε το πολύ 3 έτη για να το πετύχουμε», προσθέτει.
Για τον πρωτογενή κατασκευαστικό τομέα (newbuildings) αναφέρει πως «προς το παρόν τόσο η στρατηγική συνεργασία με την Ocea όσο και η επιλογή για ναυπηγείο λειτουργίας 7/24/365 μας καθιστά άκρως ανταγωνιστικούς σε κατασκευές ειδικού τύπου. Αλλά είμαστε ήδη σε συνομιλίες εντός και εκτός Ελλάδας και ευελπιστούμε πως σε λίγα χρόνια από τώρα θα κάνει αίσθηση το αποτέλεσμα, τόσο στον εμπορικό τομέα όσο και σε αυτόν της άμυνας και ασφαλείας».
Εντός πλάνου είναι βέβαια και τα σκάφη αναψυχής μεγάλου μεγέθους (mega yachts), που σύμφωνα με τον Π. Ξενοκώστα «λόγω γεωγραφίας αλλά και υποδομής, ποιότητας και κοστολογίου παρουσιάζουμε ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και έχουμε ήδη πάρει μεγάλες επισκευαστικές δουλείες που θα φανούν τον χειμώνα ενώ για τις νέες ναυπηγήσεις βρισκόμαστε σε προχωρημένες συζητήσεις με οίκους του εξωτερικού για ανάληψη έργου».
Περνώντας στον εξειδικευμένο τομέα των υπεράκτιων πλατφορμών έρευνας και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, αποκαλύπτει πως «έχουμε επενδύσει εδώ και δύο έτη σε τεχνογνωσία μέσω στρατηγικής συνεργασίας με εταιρεία εξειδικευμένη στον χώρο και το ναυπηγείο μπορεί και θα αναλάβει σύντομα σημαντικό επισκευαστικό έργο».
«Ο στόχος των 100 και πλέον πλοίων σε ετήσια βάση έχει αποδειχθεί ρεαλιστικός και μάλιστα έχει αναθεωρηθεί αυξητικά», λέει με αυτοπεποίθηση το νέο αφεντικό του Νεωρίου Πάνος Ξενοκώστας. «Από τον Απρίλιο απασχολούνται περίπου 310 εργαζόμενοι, ενώ προς τα τέλη Οκτωβρίου αναμένουμε να φθάσουμε τους 500 εργαζομένους», προσθέτει.
