Η αφαλάτωση δουλεύει με ένα έξυπνο σύστημα εξοικονόμησης ενέργειας, με στόχο η επιφάνεια των φωτοβολταϊκών πάνελ και ο αριθμός των μπαταριών να μειωθούν στο μισό. Η μονάδα δίνει υδατική αυτονομία στο νησί έως και ενός μήνα.
Είναι, αν μη τι άλλο, μια ιδιαίτερη περίπτωση. Είναι η πρώτη –μη πειραματική– αφαλάτωση στη χώρα μας, η οποία λειτουργεί εξ ολοκλήρου με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μεταφέρθηκε κομμάτι κομμάτι σε ένα ακριτικό νησί, καθώς δεν υπήρχε λιμάνι για να εκφορτωθεί και συναρμολογήθηκε επιτόπου, ενώ συντηρείται από αξιωματικούς του ελληνικού στρατού, οι οποίοι «μεταλαμπαδεύουν» ο ένας στον άλλο τη γνώση.
Η μικρή αφαλάτωση στη νήσο Στρογγύλη, κοντά στο Καστελλόριζο, ήταν η «πρωταγωνίστρια» του τριήμερου διεθνούς συνεδρίου «Αφαλάτωση για το Περιβάλλον: Καθαρό νερό και Ενέργεια», που ολοκληρώθηκε χθες στην Αθήνα. Είναι μια μικρή σε δυναμικότητα αφαλάτωση (παράγει 20 κυβικά νερού την ημέρα), η οποία καλύπτει από το 2014 τις ανάγκες του φυλακίου που βρίσκεται στο ακριτικό νησάκι. «Για πολλά χρόνια, το νερό μεταφερόταν στο νησί με πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού, με κόστος 20 ευρώ/κυβικό», εξηγεί ο Στάθης Μάτος, διευθυντής πωλήσεων της εταιρείας ΤΕΜΑΚ (που σχεδίασε, κατασκεύασε και τοποθέτησε την αφαλάτωση). μιλώντας στην εφημεριδα “Καθημερινή” και πρόσθέτοντας «Με δεδομένη τη δυσκολία προσέγγισης στο νησί, η αφαλάτωση δεν μπορούσε να εξαρτάται από γεννήτρια πετρελαίου. Ετσι, όταν η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου πραγματοποίησε τον διαγωνισμό, ζήτησε μια μονάδα αφαλάτωσης η οποία να λειτουργεί εξ ολοκλήρου με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
Η εταιρεία κατασκεύασε τη μονάδα στο εργοστάσιό της, τη δοκίμασε σε πραγματικές συνθήκες μετά τη… διέλυσε, προκειμένου να τη μεταφέρει στη Στρογγύλη. «Το νησί έχει έναν μώλο, είναι αδύνατη η πρόσδεση μεγάλου πλοίου. Επομένως τα εξαρτήματα μεταφέρθηκαν στο Καστελλόριζο με το πλοίο της γραμμής και στη συνέχεια λίγα λίγα με καΐκι στη Στρογγύλη. Κατόπιν μεταφέρθηκαν στα χέρια από εμάς στο σημείο όπου εγκαταστάθηκε η μονάδα και επανασυναρμολογήθηκαν».
Οι ειδικές συνθήκες του νησιού επέβαλαν τροποποιήσεις στον σχεδιασμό της μονάδας. «Η αφαλάτωση δουλεύει με ένα έξυπνο σύστημα εξοικονόμησης ενέργειας, με στόχο η επιφάνεια των φωτοβολταϊκών πάνελ και ο αριθμός των μπαταριών να μειωθούν στο μισό. Επίσης, διαθέτει σύστημα ανάκτησης ενέργειας, όπως οι αφαλατώσεις μεγάλης δυναμικότητας: χρησιμοποιεί την πίεση με την οποία παράγεται ο αλμόλοιπος για να κινεί μια τουρμπίνα με την οποία γίνεται η άντληση του θαλασσινού νερού. Ως αποτέλεσμα το λειτουργικό της κόστος είναι ιδιαίτερα χαμηλό». Από κοινού με τη δεξαμενή αποθήκευσης νερού, η μονάδα δίνει υδατική αυτονομία στο νησί έως και ένα μήνα.
Μία ακόμα ιδιαιτερότητα είναι ότι η συντήρηση έπρεπε να γίνεται από τους υπηρετούντες στο φυλάκιο. «Απλοποιήσαμε την κατασκευή ώστε να μπορεί κάποιος εύκολα να αντικαταστήσει τα βασικά αναλώσιμα», λέει ο κ. Μάτος. «Επίσης, γράψαμε ένα αναλυτικό φυλλάδιο οδηγιών, το οποίο θα ήταν κατανοητό και από κάποιον χωρίς ειδικές γνώσεις. Σήμερα, την ελαφρά συντήρηση κάνουν οι αξιωματικοί, «μεταλαμπαδεύοντας» ο ένας στον άλλο τη γνώση τους. Η οργάνωση του στρατού είναι εγγύηση ότι όλοι οι έλεγχοι γίνονται τακτικά».
Η αφαλάτωση έχει αποσπάσει δύο διεθνή και ένα εγχώριο βραβείο. «Οι τρεις ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούμαστε στον χώρο (σ.σ. ΤΕΜΑΚ, SYCHEM, Watera Hellas) έχει η καθεμία τη δική της τεχνογνωσία», εκτιμά ο κ. Μάτος. «Η τεχνολογία αναπτύχθηκε με σκοπό να αντιμετωπίσουμε τις δικές μας δυσκολίες: τη νησιωτικότητα, τη γεωγραφική απομόνωση, την έλλειψη υποδομών. Πλέον, οι Ελληνες κατασκευαστές είναι στην πρώτη γραμμή διεθνώς».
