Ανακοινώθηκε ο στρατηγικός σχεδιασμός του Υπουργείου Πολιτισμού για τις Κυκλάδες – οι δράσεις ανά νησί με ανάδειξη του κυρίαρχου ρόλου της πολιτιστικής κληρονομιάς (διαχρονικά) Νάξου και Μικρών Κυκλάδων – Τι είπε η κο Κονιόρδου για τις δράσεις ανά νησί…
Με δεδομένο ότι οι Κυκλάδες αποτελούν σημείο αναφοράς για την στρατηγική του Υπουργείου Πολιτισμού με νησιά που αποτέλεσαν κοιτίδα πολιτισμού, λογικό ήταν η Υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου από το βήμα του Περιφερειακού Αναπτυξιακού Συνεδρίου να αποκαλύψει τον στρατηγικό σχεδιασμό για τις Κυκλάδες . Μάλιστα σημείωσε ότι τα νησιά αυτά αποτέλεσαν κοιτίδα πολιτισμού και βιτρίνα της χώρας προς τον έξω κόσμο.
Παράλληλα, αναφερόμενη στις προσλήψεις προσωπικού στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων πρόσθεσε ότι για τη θερινή περίοδο, προκειμένου να λειτουργήσουν οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μουσεία με διευρυμένο ωράριο, έχουν προσληφθεί συνολικά 78 ημερήσιοι φύλακες αρχαιοτήτων, 2 νυχτοφύλακες, 2 καθαριστές και 4 εργάτες με συμβάσεις επτάμηνης διάρκειας. Επιπρόσθετα αναφέρθηκε και στις συνέργειες που επιτυγχάνονται στα νησιά των Κυκλάδων σημειώνοντας ότι έχουν υποβληθεί προς ένταξη στο ΕΣΠΑ της Περιφέρειας ψηφιακό πρόγραμμα ανάδειξης των κάστρων των Κυκλάδων και η ψηφιακή ανάδειξη μικρών Κυκλάδων που θα συνδεθεί με το μουσείο στο Κουφονήσι.
Η υπουργός Πολιτισμού αναφέρθηκε αναλυτικά στα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη και που προγραμματίζονται να γίνουν το επόμενο χρονικό διάστημα επισημαίνοντας ότι οι αρχαιότητες των Κυκλάδων έχουν εμβληματικό χαρακτήρα και θα πρέπει να προστατευτούν αλλά και να αναδειχθούν. «Κάθε Κυκλαδονήσι θα πρέπει να διαθέτει την κιβωτό της ιστορίας του» τόνισε χαρακτηριστικά τονίζοντας ότι οι μουσειακές υποδομές των Κυκλάδων ανασχεδιάζονται για να λειτουργήσουν ως κόμβοι.
Αναλυτικά η ομιλία της υπουργού Πολιτισμού
Σε όλη την επικράτεια δραστηριοποιούνται εδώ και αρκετά χρόνια υγιείς δυνάμεις που υπηρετούν τον πολιτισμό εθελοντικά και με ανιδιοτέλεια. Το ΥΠΠΟΑ τις αφουγκράζεται και επιθυμεί να τις ενισχύσει για να συνεχίσουν το έργο τους. Όλες μαζί συγκροτούν μια «Μικρή Ελλάδα» που κι αυτή έχει ρόλο σήμερα στη διαμόρφωση της εγχώριας πολιτισμικής ταυτότητας.
Οι Κυκλάδες αποτελούν ένα κομβικό σημείο για τη στρατηγική του Υπουργείου Πολιτισμού. Τα νησιά αυτά αποτέλεσαν κοιτίδα πολιτισμού και ταυτόχρονα μια μόνιμη γέφυρα μέσα στους αιώνες ανάμεσα σε διαδοχικές πολιτισμικές φάσεις. Οι άπειρες αυτές στρώσεις του παρελθόντος είναι παντού ορατές. Από νησί σε νησί, από χωριό σε χωριό, πολλές φορές ακόμα και στον ίδιο τόπο διαφορετικά στοιχεία συνυπάρχουν αρμονικά, σε συνομιλία. Τόσο μεταξύ τους όσο και με το περιβάλλον και το τοπίο. Τα νησιά αυτά αποτελούν ταυτόχρονα και διαμορφωτές της συνολικής ελληνικής ταυτότητας. Ορίζουν τον νησιωτικό χαρακτήρα, τα χαρακτηριστικά του ταξιδιού και της εφευρετικότητας, του πνεύματος του Οδυσσέα, του κοσμοπολιτισμού και της εντοπιότητας.
Στα χαρακτηριστικά αυτά έρχεται να προστεθεί η έντονη τουριστική δραστηριότητα. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως τα νησιά αυτά αποτελούν βιτρίνα της χώρας μας προς τον έξω κόσμο. Έναν προορισμό που μπορεί να προσφέρει ταυτόχρονα ένα τοπίο μοναδικής ομορφιάς, μια διαδρομή μέσα στην ιστορία και μια εμπειρία φιλοξενίας μοναδική σε ολόκληρο τον κόσμο.
Και θα ήθελα στο σημείο αυτό να αναφέρω πως έχουμε μια εξαιρετική συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού για ποιοτική αξιοποίηση των αρχαιολογικών προορισμών με νέες εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Φέρνω ως παράδειγμα την επεξεργασία των διαδρομών πολιτισμού οι οποίες μπορούν να αναδεικνύουν και συνδέουν τους πιο δημοφιλείς αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία με χώρους μικρότερης επισκεψιμότητας.
Για εμάς ο πολιτισμός δεν είναι μόνο τα μνημεία ή τα καλλιτεχνικά επιτεύγματα. Για εμάς ο πολιτισμός αποτελεί μια συνθήκη που περιγράφει το σύνολο της δραστηριότητάς μας. Κάθε εκδοχή της καθημερινότητας αποτελεί πτυχή πολιτισμού, μια ενέργεια που ορίζεται από έννοιες, ιδέες και αξίες. Στην παγκόσμια κρίση που διανύουμε, σε μια εποχή με πολλές ανακατατάξεις και ακόμα περισσότερες οικονομικές, πολιτικές, οικολογικές, αξιακές προκλήσεις είναι επιτακτικός ο αναστοχασμός για να επαναπροσδιορίσουμε τις κατευθύνσεις και τις προτεραιότητες της πολιτικής μας σε σχέση με τον πολιτισμό. Ο προβληματισμός αυτός είναι κοινός τόσο στην Ευρώπη όσο και σε ευρύτερο διεθνές επίπεδο για τον ρόλο του πολιτισμού στη διαμόρφωση των πολιτικών επιλογών του Αύριο.
Έχω αναφερθεί ξανά στους τέσσερις άξονες που ορίζουν την πολιτική μας στον πολιτισμό – τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού όπως συνηθίζω να τα ονομάζω. Οι τέσσερις αυτές παράμετροι περιγράφουν το σχέδιο εντός του οποίου κινείται η πολιτική μας. Οι τέσσερις αυτοί πυλώνες είναι ο χώρος και ο χρόνος, η συλλογικότητα, η ποικιλομορφία και η βιώσιμη ανάπτυξη.
Ο χώρος για εμάς μπορεί να γίνει ορατός ως μια οριζόντια σχέση, ως μια σειρά ομόκεντρων κύκλων, όπου γύρω από το κέντρο απλώνονται η γειτονιά, η περιφέρεια, η χώρα, η Ευρώπη και ο κόσμος. Η αποκέντρωση για εμάς δεν αποτελεί έναν «ιμπεριαλισμό» του κέντρου, όπου επιβάλλονται κακέκτυπα και προκρίνονται μιμήσεις σε μικρότερη κλίμακα. Η στάση μας περιγράφεται από το διάλογο, την αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στους διαφορετικούς κύκλους, με σεβασμό στη δημοκρατικότητα του διαλόγου και τη διαφορετικότητα. Και ταυτόχρονα η εξωστρέφεια που εκπέμπει ο κάθε κύκλος, την ταυτότητά του και το συγκριτικό του πλεονέκτημα.
Σε ότι αφορά τον χρόνο έχουμε την πολιτιστική κληρονομιά -τόσο υλική όσο και άυλη- τον σύγχρονο πολιτισμό αλλά ταυτόχρονα τις έρευνες και τις δομές για το μέλλον. Ο χρόνος αυτός διαπερνά και την πολιτική μας στο σύνολό της κάτι που φαίνεται και στις κινήσεις μας.
Σε ό,τι αφορά την δεύτερη έννοια αυτή της συλλογικότητας ξεκινάμε από την παραδοχή πως είμαστε όλοι μας μέρος ενός όλου. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο καλλιεργούμε το πνεύμα συνεργασίας του υπουργείου πολιτισμού με δήμους και περιφέρειες, τους συλλογικούς φορείς, εκπαιδευτικά ιδρύματα αλλά και τα υπόλοιπα Υπουργεία. Δουλεύουμε όλοι μαζί αξιοποιώντας τα χρηματοδοτικά εργαλεία, προκρίνοντας τις συνέργιες και τον συντονισμό των δράσεων.
Σημαντικός πυλώνας είναι η ποικιλομορφία. Η νησιωτική Ελλάδα αποτελεί μια περιοχή με μεγάλη πολιτιστική «βιοποικιλότητα» με διαφορετικές παραδόσεις στην επικράτειά της, διαφορετικούς πολιτιστικούς πυρήνες ασύγκριτου πλούτου. Στόχος μας είναι η ανάδειξη της ταυτότητας και όχι η ισοπέδωση. Της ταυτότητας του κάθε τόπου και της κάθε παράδοσης, περιγράφοντας τελικά αυτή την ατελείωτη ποικιλία που είναι η χώρα μας.
Τέλος όσον αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η Ελλάδα έχει τρία κύρια στρατηγικά πλεονεκτήματα: α) Την πολιτιστική της κληρονομιά (χωρίς φυσικά να παραγνωρίζουμε τη σημασία και τα επιτεύγματα του νεώτερου πολιτισμού), β) το μοναδικό στην ομορφιά και την ποικιλομορφία τοπίο της και γ) την εξωστρέφεια και την ευρηματικότητα των πολιτών της. Τα στοιχεία αυτά οφείλουμε να τα αναδείξουμε και να τα ενισχύσουμε σε υπερθετικό βαθμό. Όχι μόνο γιατί αποτελούν ένα πολιτιστικό αγαθό το οποίο μπορεί να προσελκύσει ανθρώπους από όλο τον κόσμο, αλλά κυρίως γιατί αποτελεί την ταυτότητά μας, το αποτύπωμά μας στον κόσμο.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός του Υπουργείου Πολιτισμού στις Κυκλάδες
Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού δια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων έχει προσαρμόσει την διαχείριση του μνημειακού αποθέματος της ελληνικής πολυνησίας στα ειδικά χαρακτηριστικά του:
Τα μνημεία των Κυκλάδων αποτελούν ένα βασικό συστατικό του ελληνικού πολιτισμού, με εμβληματικού χαρακτήρα αρχαιότητες: ο κυκλαδικός πολιτισμός για την ελλαδική προϊστορία, η Δήλος για την κλασική Ελλάδα και η Νάξος για τον ελληνικό Μεσαίωνα του Βυζαντίου. Ταυτόχρονα, αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του φυσικού τους περιβάλλοντος, το οποίο στις Κυκλάδες χαρακτηρίζεται από δύο βασικά στοιχεία: το πρώτο είναι το μοναδικής ομορφιάς τοπίο. Το δεύτερο είναι ο υψηλός κίνδυνος της μόνιμης αλλοίωσής του, ο οποίος οφείλεται αφενός στην μικροκλίμακα του κυκλαδικού τοπίου και αφετέρου στην αφόρητη πίεση για ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη.
Η Αρχαιολογική Υπηρεσία έχει συγκροτήσει ένα συνεκτικό σχέδιο ώστε από την μια να προφυλάξει αυτή την μοναδική κληρονομιά και από την άλλη να την αξιοποιήσει ως κρίσιμο μέγεθος αειφορίας, η οποία στα νησιά μας εκπροσωπείται από ένα πρότυπο συγκροτημένης και ποιοτικής, βιώσιμης δηλαδή, τουριστικής ανάπτυξης.
Δεκάδες κάστρα προστατεύονται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων: Σικίνου, Φολεγάνδρου, Σερίφου, Κιμώλου, Χώρας Μυκόνου, Παροικιάς Πάρου, Χώρας Νάξου, Πλάκας Μήλου, τα καστέλλια της Σαντορίνης. Αυτή είναι και η πρώτη μεγάλη επένδυση που κάνει το Υπουργείο Πολιτισμού στις Κυκλάδες προς όφελος και της ποιοτικής τουριστικής ανάπτυξης.
Το δεύτερο στρατηγικό σχέδιο που εφαρμόζει το Υπουργείο Πολιτισμού είναι η ανάδειξη μείζονων αρχαιολογικών χώρων και η αναστήλωση σημαντικών μνημείων. Αρχαία Θήρα, πρωτοκυκλαδικός οικισμός Σκάρκου Ίου, αρχαίο θέατρο Μήλου, Υψηλή Άνδρου, Καρθαία Κέας, βυζαντινοί ναοί Νάξου, Άσπρος Πύργος Σερίφου και φυσικά Ακρωτήρι Θήρας είναι μερικά από τα σημαντικότερα έργα ανάδειξης και αναστήλωσης που έχουν υλοποιηθεί με τα προηγούμενα ευρωπαϊκά προγράμματα.
Σήμερα εκτελούνται δύσκολα και σημαντικά έργα που συμπληρώνουν το δίκτυο επισκέψιμων μνημείων στα νησιά: αρχαίος Πύργος Αγίας Μαρίνας Κέας με πιστώσεις του ΠΔΕ, το εμβληματικό παλίμψηστο αρχαίο μνημείο της Επισκοπής Σικίνου με πιστώσεις από το περιφερειακό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ. Ταυτόχρονα πλήθος βυζαντινών ναών της Νάξου στερεώνεται με ίδια μέσα από την Υπηρεσία, ενώ με ιδιωτικές χορηγίες αποκαθίστανται εμβληματικά τοπόσημα των Κυκλάδων: ο εικονομαχικός ναός της Αγίας Κυριακής στην Νάξο και η μεγάλη στοά του Φιλίππου στην Δήλο. Η μεγαλύτερη ιδιωτική χορηγία κατευθύνεται σήμερα σε έναν από τους σημαντικότερους χώρους της Ελλάδας, στην προϊστορική πόλη του Ακρωτηρίου, με τις πιστώσεις της οποίας συντηρούνται οι περίφημες τοιχογραφίες. Με την χρηματοδότηση τρίτων προχωρούμε σε σημαντικές παρεμβάσεις στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία. Να αναφέρουμε τις δύο σημαντικότερες προγραμματικές που υλοποιούνται τώρα στην Σαντορίνη και στην Μύκονο με πιστώσεις των οικείων Δήμων.
26 αρχαιολογικά μουσεία και συλλογές στις Κυκλάδες συγκροτούν το πυκνότερο δίκτυο μουσειακών υποδομών της επικράτειας, το οποίο έχει ανάγκη διαρκούς συντήρησης και ανανέωσης αλλά και επέκτασης ώστε κάθε κυκλαδονήσι να διαθέτει την κιβωτό της ιστορίας του. Η Εφορεία Κυκλάδων εκσυγχρονίζει σταδιακά τις εγκαταστάσεις και τις εκθέσεις, ενώ συμπληρώνει τα κενά του δικτύου ιδρύοντας μουσεία στα νησιά που δεν διαθέτουν: σε αυτό το πλαίσιο υλοποιείται με πόρους από το ΕΣΠΑ Ν. Αιγαίου το έργο της δημιουργίας Αρχαιολογικού Μουσείου στην Κύθνο, ενώ με ίδιους πόρους και χορηγίες οργανώνεται μουσειακή συλλογή στο Κουφονήσι. Στην Θήρα έχει ήδη ξεκινήσει η προετοιμασία για την ανακαίνιση του αρχαιολογικού μουσείου Θήρας και την δημιουργία ειδικής αίθουσας για να εκτεθεί για πρώτη φορά στο κοινό η κολοσσική δαιδαλική κόρη της Θήρας στο πλαίσιο της προγραμματικής με τον Δήμο. Το έργο θα αποδώσει στην Σαντορίνη έναν ακόμη πρώτης γραμμής πολιτιστικό πόλο ενισχύοντας τα ποιοτικά στοιχεία του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος του νησιού.
Ο τρίτος πυλώνας της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς των Κυκλάδων είναι τα μουσεία. Οι μουσειακές υποδομές των Κυκλάδων ανασχεδιάζονται και προσεγγίζονται ως κόμβοι που συγκροτούν ένα ενιαίο δίκτυο. Στο πλαίσιο αυτό σε κάθε μουσείο δίνεται συγκεκριμένος ρόλος: επίκεντρο της μουσειακής πολιτικής στις Κυκλάδες είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο Μυκόνου, καθώς αποτελεί κορυφαίο τουριστικό προορισμό και μέσω αυτού φιλοδοξούμε να προβάλλουμε και τα λιγότερο δημοφιλή κυκλαδονήσια. Εκεί οργανώθηκε η επιτυχημένη πρώτη διακυκλαδική περιοδική έκθεση, το Vanity, με θέμα το κόσμημα στις Κυκλάδες.
Ταυτόχρονα, η εκθεσιακή πολιτική στις Κυκλάδες στοχεύει στην προβολή νησιών των Κυκλάδων στο εξωτερικό και στο εσωτερικό: στο πλαίσιο αυτό η Vanity θα ταξιδέψει στην Ιταλία και στην Κίνα, ενώ μεγάλες εκθέσεις για το Ακρωτήρι της Θήρας οργανώνονται για το 2019 στην Ρώμη και την Μόσχα με στόχο και την αύξηση του ποιοτικού τουρισμού προς τα νησιά μας. Αντίστοιχες εκθέσεις οργανώνονται και στο εσωτερικό: πρώτη ήταν τα «Κυκλαδικά Στιγμιότυπα», η έκθεση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων στο Βυζαντινό Μουσείο που πρόβαλλε τα νησιά μας στο αθηναϊκό κοινό και του επισκέπτες της πρωτεύουσας.
Εκτός των παραπάνω δράσεων, στις Κυκλάδες δύο είναι τα εμβληματικότερα έργα του Υπουργείου Πολιτισμού που όταν ολοκληρωθούν, φιλοδοξούν να αποτελέσουν σημεία αναφοράς στον πολιτιστικό χάρτη όχι μόνο της Περιφέρειας αλλά της επικράτειας εν γένει.
Το πρώτο είναι το έργο της νησίδας των μουσείων στο κάστρο Χώρας Νάξου, που είναι ενταγμένο στο ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου με προϋπολογισμό 2.300.000,00 €. Με την ολοκλήρωση της δράσης το μεσαιωνικό κάστρο θα έχει μετατραπεί σε ένα ανοικτό μουσείο, όπου οι επισκέπτες θα περιηγούνται και θα ανακαλύπτουν τις εκκλησίες, τους πύργους και τα μεσαιωνικά κτήρια. Μέσα σε τρία από αυτά θα φιλοξενούνται τρεις μουσειακοί πυρήνες που θα αφηγούνται την ιστορίες από το ένδοξο παρελθόν της Νάξου: ο πρώτος θα φιλοξενήσει το πρώτο Μουσείο του Κυκλαδικού Πολιτισμού, το οποίο δικαιωματικά δημιουργείται στην Νάξο αφού υπήρξε το λίκνο του πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού και διαθέτει την εντυπωσιακότερη συλλογή μαρμάρινων κυκλαδικών ειδωλίων από τις ανασκαφές της Υπηρεσίας στο νησιωτικό σύμπλεγμα της Νάξου. Ο δεύτερος πυρήνας θα διηγείται την ιστορία της Νάξου στους ιστορικούς χρόνους με έμφαση στην καθοριστική συμβολή της στην ελληνική τέχνη και αρχιτεκτονική των αρχαϊκών χρόνων. Ο τρίτος πυρήνας θα περιλαμβάνει την μοναδική σε ποιότητα και ποσότητα συλλογή αποτοιχισμένων βυζαντινών τοιχογραφιών από τις εκκλησίες της Νάξου που αναδεικνύουν τον κομβικό χαρακτήρα που είχε το νησί για την Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Το δεύτερο εμβληματικό έργο είναι το ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης και ανάδειξης της Δήλου, αρχαιολογικού χώρου ενταγμένου στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Πρόκειται για ένα σχέδιο μακράς πνοής που συνδυάζει αναστηλώσεις, ριζική ανανέωση των μουσειακών υποδομών και βελτίωση των υποδομών εξυπηρέτησης του προσωπικού και των επισκεπτών. Απώτερος στόχος είναι η επίσκεψη στο νησί να είναι μια μοναδική εμπειρία για τον επισκέπτη, ένα ταξίδι στον χρόνο. Η εγγύτητα της Δήλου με τον κορυφαίο τουριστικό προορισμό της Μυκόνου, και μοναδική κατάσταση διατήρησης του μνημειακού της αποθέματος επιτρέπουν την ανάδειξή της σε κορυφαίο τουριστικό προορισμό με πολλαπλασιασμό των επισκεπτών που σήμερα δεν υπερβαίνει τις 130.000 ετησίως. Σήμερα εκτελούνται εργασίες ανάδειξης με πιστώσεις του Δήμου Μυκόνου μέσω προγραμματικής σύμβασης, ενώ το μεγαλύτερο δημόσιο κτήριο της αρχαίας πόλης, η στοά του Φιλίππου Ε΄ αναστηλώνεται με χορηγία του ιδρύματος Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου. Το Υπουργείο Πολιτισμού θα εντάξει την πρώτη φάση αυτού του φιλόδοξου προγράμματος στο ΕΣΠΑ του ΕΠΑΝΕΚ με εκτιμώμενο προϋπολογισμό 4.800.000,00 €. Με τις πιστώσεις αυτές θα αναπτυχθούν οι σύγχρονες υποδομές εξυπηρέτησης, θα αναστηλωθούν δημόσια κτήρια όπως η παλαίστρα του γρανίτη και αρχαίες οικίες με μοναδικά ψηφιδωτά και τοιχογραφίες, θα αναδειχθεί ο χώρος του Ιερού και θα δημιουργηθεί η πρώτη νέα μουσειακή εστία μέσα αρχαίο κτήριο.
Ο παραπάνω στρατηγικός σχεδιασμός αποτελεί, κατά την γνώμη μας, την ουσιαστικότερη συμβολή στην βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη των νησιών, καθώς επενδύει στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του τουριστικού προϊόντος, όπως είναι οι πολιτιστικές υποδομές και ταυτόχρονα χαλιναγωγεί επεμβάσεις που δεν σέβονται το ευαίσθητο μικροπεριβάλλον των Κυκλάδων, οι οποίες αποσκοπώντας στο γρήγορο κέρδος μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα υπονομεύουν την αναπτυξιακές προοπτικές του Αρχιπελάγους.
Αρχαιότητες
Έχοντας πλήρη επίγνωση λοιπόν της υψηλής τουριστικής κίνησης που συγκεντρώνουν τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου -τo 2016 η ομώνυμη διοικητική Περιφέρεια ήταν η πρώτη σε όγκο ταξιδιωτικών εισπράξεων και η δεύτερη σε επίπεδο διεθνών αφίξεων Περιφέρεια, συγκρινόμενη με άλλες τέσσερις (Κρήτη, Αττική, Κεντρική Μακεδονία, Ιόνιοι Νήσοι)- το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού επιδεικνύει ιδιαίτερη μέριμνα αλλά και εγρήγορση ως προς τη διαχείριση και προβολή του πολιτιστικού αποθέματος των εν λόγω νησιωτικών περιοχών.
Αρκεί να αναφέρουμε ότι στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων λειτουργούν 25 αρχαιολογικά μουσεία και συλλογές, οι δε οργανωμένοι αρχαιολογικοί χώροι που λειτουργούν στις Κυκλάδες ανέρχονται στους 15, στους οποίους θα πρέπει να προσθέσουμε και τους δεκάδες αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία που είναι προσβάσιμα δίχως δηλαδή την καταβολή εισιτηρίων και αναμφίβολα εμπλουτίζουν το τουριστικό προϊόν μιας περιοχής με προφανή αναπτυξιακά οφέλη.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τα έσοδα από τα εισιτήρια στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία, στις Κυκλάδες ήταν 3.683.372 (2016) και 4.159.110 (2017)
Πρώτιστος στόχος μας λοιπόν είναι η συνεχής αναβάθμιση και η ίδρυση όπου κρίνεται σκόπιμο νέων αρχαιολογικών μουσείων με διαχρονικό χαρακτήρα, στα νησιά μας, είτε είναι πολυσύχναστα και δημοφιλή είτε μικρά και ακριτικά, αλλά πλούσια σε ιστορία και μνήμες.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων έχει εντάξει στο φετινό Πρόγραμμα Δράσης της, πιστώσεις για τη συντήρηση των περισσοτέρων αρχαιολογικών μουσείων της αρμοδιότητάς της, για τη διαμόρφωση κατάλληλων διαδρομών για επισκέπτες – Άτομα με Αναπηρία και τη δημιουργία ειδικών σημάνσεων για την κατηγορία αυτή του κοινού, καθώς και άλλες εργασίες που απαιτούνται στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των μουσειακών υποδομών των Κυκλάδων.
Νεότερα μνημεία
Στα νεότερα μνημεία, φυσικά, ξεχωρίζουν οι μαρτυρικοί τόποι της Μακρονήσου και της Γυάρου, ζωντανές κιβωτοί της σύγχρονης ιστορίας μας, τόποι που διδάσκουν με την παρουσία τους και προβληματίζουν μέχρι και σήμερα. Και τα δύο νησιά έχουν χαρακτηριστεί από το ΥΠΠΟΑ ως Ιστορικοί Τόποι και όλα τα κτήρια τους ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία.
Πιο συγκεκριμένα, σε σχέση με την Μακρόνησο, η Υπηρεσία Νεοτέρων μνημείων έχει με επανειλημμένες αυτοψίες (μία εξ αυτών τον Αύγουστο του 2017 κοινή με το Σώμα Επιθεωρητών Νοτίου Ελλάδος) στοιχεία που αφορούν τα ζητήματα που αντιμετωπίζει το νησί το οποίο δέχεται σημαντικό αριθμό επισκεπτών κάθε χρόνο, με αφορμή εκδηλώσεις μνήμης, και τα οποία και έχει επισημάνει και έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις.
Και τα δύο νησιά βρίσκονται υπό την μέριμνά μας και εξετάζονται όλες οι προτάσεις του ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΝΕΩΤΕΡΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ και ΚΙΝΗΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ώστε να αντιμετωπιστούν τυχόν προβλήματα.
Και περνούμε σε έναν ακόμη χώρο ιστορικής σημασίας το «ΔΙΟΙΚΗΤΗΡΙΟ» της Εταιρείας Μεταλλείων Σέριφος- Σπηλιαζέζα στο Μεγάλο Λιβάδι.
Το 2016 η ΥΝΜΤΕΑΑΣΕΚ επί τη ευκαιρία συμπλήρωσης εκατονταετίας από τα αιματηρά εργατικά γεγονότα στη Σέριφο και των προγραμματισμένων επετειακών εκδηλώσεων στο παρακείμενο χώρο του μνημείου των πεσόντων, έφερε στο προσκήνιο το θέμα της αποκατάστασης του Διοικητηρίου, που είχε εν τω μεταξύ υποστεί εκτεταμένες ζημιές από τη φωτιά της Σερίφου το καλοκαίρι του 2013 και βρισκόταν σε κακή κατάσταση. Συγκεκριμένα προχώρησε στην έκδοση σχετικής αναμνηστικής κάρτας το Πάσχα, στην ένταξη του έργου των άμεσων σωστικών επεμβάσεων για την προστασία του κτηρίου στο Πρόγραμμα Δράσης της ΥΝΜΤΕΑΑΣΕΚ (δυστυχώς δεν έτυχε χρηματοδότησης), καθώς και στη διατύπωση πρότασης προς το Επαρχείο Μήλου για την ένταξη του έργου αποκατάστασης σε χρηματοδοτικά προγράμματα, η οποία έτυχε θερμής υποδοχής.
Η προσπάθεια ένταξης του έργου στα ΠΕΠ δεν ευοδώθηκε, ωστόσο τον Απρίλιο του 2018 με την καθοριστική συμβολή του Επαρχείου Μήλου, το έργο «Στερέωση- αποκατάσταση & αλλαγή χρήσης διατηρητέου κτηρίου πρώην Διοικητηρίου Μεταλλείων σε Πολιτιστικό Κέντρο» εντάχθηκε με Απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Ειδικού Σκοπού Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, με προϋπολογισμό ύψους 1.900.000Ε, ένα από τα ελάχιστα έργα αποκατάστασης στο σύνολο των 101 δράσεων του Προγράμματος τα οποία αφορούν κυρίως έργα υποδομών στα νησιά.
Η υλοποίηση του έργου, εκτός από τη διάσωση ενός ιδιαίτερα αξιόλογου μνημείου, θα συμβάλει σημαντικά στην προβολή της ιστορίας των Μεταλλευτικών δραστηριοτήτων του 19ου – 20αι στο νησί, της ιστορίας του εργατικού κινήματος στον ελληνικό χώρο, και στη σύγχρονη πολιτισμική πραγματικότητα του νησιού ως πόλος έλξης πολιτιστικών δραστηριοτήτων και επισκεπτών, με θετικές επιπτώσεις στην τοπική οικονομία.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ
ΔΗΛΟΣ/ΜΥΚΟΝΟΣ
Στα νησιά των Κυκλάδων, ιδιαίτερη περίπτωση συνιστά ο αρχαιολογικός χώρος της Δήλου δεδομένου ότι -παρά την μεγάλη επισκεψιμότητά του, πλάι σε έναν δημοφιλή τουριστικό προορισμό-, βρίσκεται σε ένα νησί ακατοίκητο, με ό, τι προβλήματα απορρέουν από αυτό (τα σημαντικότερα προβλήματα είναι η υποστελέχωση, η έλλειψη τακτικής ακτοπλοϊκής σύνδεσης, και οι περιορισμένες/γερασμένες υποδομές).
Στην τελική ευθεία ένταξης στο ΕΠΑνΕΚ 2014-2020, βρίσκεται το έργο συντήρησης-στερέωσης-αναστήλωσης μνημείων Δήλου, ενώ παράλληλα πραγματοποιούνται οι αναγκαίες εργασίες στερέωσης αρχαίων τοίχων μνημείων της Δήλου και συνεχίζεται η αναστήλωση της Στοάς του Φιλίππου με χορηγία του Ιδρύματος Κανελλοπούλου (550.00 ευρώ). Εκπονείται επίσης διαχειριστικό σχέδιο του αρχαιολογικού χώρου με κύριο άξονα την ολιστική αντιμετώπιση των μνημείων και του Μουσείου/ μουσειακών εστιών, ολοκληρώνεται η Μελέτη αποκατάστασης ναού Δηλίου Απόλλωνα (α’ φάση) ενώ σε συνεργασία με το ΤΑΠ κατασκευάζεται ο βιολογικός καθαρισμός για το νησί.
Κύρια προτεραιότητα μας την τελευταία τριετία (2016-2018) είναι η αναβάθμιση των Αρχαιολογικών Μουσείων Δήλου – Μυκόνου, τα οποία, λόγω του ότι ανεγέρθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα και επεκτάθηκαν τη δεκαετία του 1970, χρήζουν κτηριακής αναβάθμισης και επανέκθεσης. Για τον σκοπό αυτό συνήφθη το 2016 Προγραμματική Σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης με τον Δήμο Μυκόνου και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, με στόχο την εύρυθμη λειτουργία του αρχαιολογικού χώρου της νήσου Δήλου και την ανάδειξη των μνημείων της Μυκόνου, την αναβάθμιση του κελύφους και των μόνιμων εκθέσεων των μουσείων Δήλου και Μυκόνου, καθώς και τη διοργάνωση εκθέσεων σε αυτά.
Τέλος, σημειώνεται ότι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων έχει συνάψει Συμφωνία-Πλαίσιο και με τον Οργανισμό Parco Archeologico di Pompei, με σκοπό την οργάνωση εργαστηρίων, εκθέσεων, ανταλλαγών επιστημονικού προσωπικού και συνεργασιών στο πλαίσιο των στερεωτικών και αναστηλωτικών εργασιών των μνημείων του αρχαιολογικού χώρου της Δήλου.
ΝΑΞΟΣ
Εξίσου σημαντική είναι η δημιουργία νησίδας τριών μουσείων στο Κάστρο της Χώρας Νάξου. Το συγκεκριμένο έργο, το οποίο εντάχθηκε τον Ιούλιο του 2017 και ολοκληρώνεται το 2021 στο «Ε.Π. ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 2014-2020» με συνολική χρηματοδότηση 2.300.000 ευρώ, θα προσφέρει τόσο στην τοπική κοινωνία όσο και στους πολυάριθμους επισκέπτες του νησιού, τρεις αναβαθμισμένες αρχαιολογικές εκθέσεις σε τρεις διαφορετικούς χώρους εντός του κηρυγμένου ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου Κάστρου.
Τα τρία κτήρια είναι: α) το κτήριο Τιμίου Σταυρού (Αρχαιολογικό Μουσείο Νάξου) β) ο Πύργος Γλέζου (ή Crispi) (Βυζαντινό Μουσείο) και γ) το κτήριο της Αεροπορίας (ή Κτήριο Προμπονά).
Την τρέχουσα περίοδο προωθείται από την Εφορεία, σε συνεργασία με τον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, Προγραμματική Σύμβαση που αφορά στην παρακολούθηση, εποπτεία και υλοποίηση της εκτέλεσης του έργου «Διαμόρφωση Αστικού Τοπιού Στη θέση «Γρόττα» στη Χώρα Νάξου», στο πλαίσιο του οποίου θα υλοποιηθούν έργα ανάδειξης σε τμήμα της Γρόττας.
Όσον αφορά το Αρχαίο υδραγωγείο και Ιερό των Πηγών στο Φλεριό, Κούροι Μελάνων, έχει εκπονηθεί η μελέτη για τη δημιουργία Κέντρου Ενημέρωσης Επισκεπτών σε απαλλοτριωμένο από το ΥΠΠΟΑ κτήριο, πλησίον των Κούρων. Μόλις εξασφαλισθούν οι απαραίτητες πιστώσεις, ο χώρος μπορεί να εξοπλισθεί και να λειτουργήσει.
ΘΗΡΑ
Για τη Θήρα προσβλέπουμε στην αναβάθμιση του αρχαιολογικού αποθέματος του νησιού και σε συνεργασία με το Δήμο Θήρας προωθείται η καθιέρωση του νησιού ως τουριστικού προορισμού για όλο τον χρόνο. Πρόσφατα (20/3/2018) το ΥΠΠΟΑ προχώρησε στη σύναψη διετούς Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης με τον Δήμο και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, για την εκτέλεση του έργου «Ανάδειξη μνημείων και μουσείων της Θήρας». Στο πλαίσιο της εν λόγω Σύμβασης θα χρηματοδοτηθεί, μεταξύ άλλων, η ένταξη του περίφημου γλυπτού της “Κόρης της Θήρας”[3] στο αίθριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Θήρας.
Τέλος, σημειώνεται ότι οι δράσεις που περιλαμβάνονται στην ανωτέρω Προγραμματική Σύμβαση θα ενισχύσουν την προσπάθεια ένταξης του μνημειακού αποθέματος της Θήρας στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, καθώς και στον Οργανισμό των Πόλεων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Παράλληλα προγραμματίζεται η επισκευή του μουσειακού κτηρίου στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, η δημιουργία πωλητηρίου ΤΑΠΑ και η βελτίωση του υφιστάμενου συστήματος ηλεκτρονικής διαχείρισης και αυτόματης έκδοσης εισιτηρίων, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πλήθος των επισκεπτών του αρχαιολογικού χώρου Ακρωτηρίου.
Στην Κύθνο, η οργάνωση του Αρχαιολογικού Μουσείου, μέσω της μετατροπής του ανενεργού Δημοτικού Σχολείου της Χώρας του νησιού σε μουσείο, εντάχθηκε ως έργο τον Αύγουστο του 2016 στο «Ε.Π. ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 2014-2020» και η λήξη του προγραμματίζεται στα τέλη του τρέχοντος έτους. Η αλλαγή χρήσης του κτηρίου (Παλαιό Δημοτικό Σχολείο) σε Μουσειακό χώρο αντιμετωπίζει το υφιστάμενο κέλυφος λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη ταυτότητά του ως νεοκλασικό και στοχεύει στην ανάδειξη των ιδιαίτερων αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών του. Στο πλαίσιο αυτό, επιλέγεται σχεδιασμός με βάση το τοπικό – νησιωτικό περιβάλλον και με σκοπό τη χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση, αξιοποιώντας, κατά το δυνατόν, ήπιας μορφής πηγές ενέργειας και κάνοντας χρήση φιλικών προς το περιβάλλον υλικών. Θα γίνει, επίσης, προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας μέσα από την εκμετάλλευση της αρχιτεκτονικής του νεοκλασικού κτηρίου, όπως έχει αυτή ενταχθεί και προσαρμοσθεί στο νησιωτικό περιβάλλον. Επιπλέον, σε συνεργασία με τη Δημοτική Αρχή θα επιδιωχθεί η οικολογική διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων του κτηρίου, ώστε να αποτελέσει σημείο πολιτιστικής και περιβαλλοντικής αναφοράς για την τοπική κοινωνία.
ΚΟΥΦΟΝΗΣΙΑ
Νέα μουσειακή υποδομή προτίθεται να οργανώσει η αρμόδια Εφορεία και στα Κουφονήσια, με τη δημιουργία Κέντρου Ενημέρωσης – Αρχαιολογικής Συλλογής στο κτήριο του πρώην Δημοτικού Σχολείου Άνω Κουφονησίου. Στον συγκεκριμένο χώρο, αφού πραγματοποιηθούν οι δέουσες εργασίες, θα εκτεθούν τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα του περίφημου κυκλαδικού πολιτισμού που άνθισε στο Αιγαίο 5000 χρόνια πριν, με κέντρα τα Άνω και Κάτω Κουφονήσια, την Κέρο και το Δασκαλιό.
ΣΙΚΙΝΟΣ
Στη Σίκινο έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό πρόγραμμα Ν. Αιγαίου 2014-2020 η Στερέωση κι αποκατάσταση ναού Επισκοπής Σικίνου (ΕΣΠΑ), με προυπολογισμό 750.000 ευρώ.
ΣΧΟΙΝΟΥΣΑ
Στο πλαίσιο κατασκευής και διαμόρφωσης του νέου λιμανιού στη Σχοινούσα, υπάρχει ενεργή Προγραμματική Σύμβαση με το Δήμο Νάξου, για την «Προστασία, Διαμόρφωση και ανάδειξη ανασκαφής στο χώρο των χερσαίων εγκαταστάσεων του νέου λιμανιού της Σχοινούσας». Οι εργασίες προβλέπεται να ολοκληρωθούν με τη λήξη του έτους.
ΚΥΘΝΟΣ
Στη θέση «Βρυόκαστρο» που ταυτίζεται με την αρχαία πόλη της Κύθνου διενεργείται συστηματική ανασκαφή από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας) σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. Τέλος, μετά την αποκατάσταση του ναού με χορηγία της οικογένειας Μαρτίνου συντηρήθηκε το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ι. ναού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στη Χώρα Κύθνου, 17ου αιώνα, με το σύνολο των εικόνων του.
ΠΑΡΟΣ
Στην Πάρο, που πέρα από την αρχαία παρακαταθήκη της αποτελεί και αγαπημένο προορισμό για θρησκευτικό τουρισμό, δρομολογείται η αναστήλωση του αιθρίου για την δημιουργία Γλυπτοθήκης στο υπερώο της Παναγίας Εκατονταπυλιανής, μιας από τις σημαντικότερες παλαιοχριστιανικές εκκλησίες του ελλαδικού χώρου και τοπόσημου της πρωτεύουσας του νησιού Παροικιάς.
Τελος προγραμματίζεται η αναστήλωση των κελιών του Φραγκομονάστηρου στην Παροικιά Πάρου και η λειτουργία του ως Βυζαντινού Μουσείου σε συνεργασία με το Ιερό Προσκύνημα Παναγίας Εκατονταπυλιανής και το Δήμο Πάρου.
Επίσης, προχωράνε οι ανασκαφές και οι αναστηλωτικές εργασίες στο Δεσποτικό Αντιπάρου.
ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ
Για τη θερινή περίοδο, προκειμένου να λειτουργήσουν οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μουσεία με διευρυμένο ωράριο, έχουν προσληφθεί συνολικά 78 ημερήσιοι φύλακες αρχαιοτήτων, 2 νυχτοφύλακες, 2 καθαριστές και 4 εργάτες με συμβάσεις επτάμηνης (7) διάρκειας.
Οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μουσεία των νησιών των Κυκλάδων, θα στελεχωθούν με την άμεση πρόσληψη μόνιμου φυλακτικού προσωπικού, συνολικά 10 ατόμων. Η προκήρυξη βρίσκεται στο ΑΣΕΠ προς δημοσίευση.
Για τις ανάγκες καθαριότητας καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου θα προσληφθούν άμεσα 5 καθαριστές με συμβάσεις δεκαοκτάμηνης (18) διάρκειας. Η προκήρυξη βρίσκεται στο ΑΣΕΠ προς δημοσίευση.
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Το ΥΠΠΟΑ μέσω των αρμοδίων υπηρεσιών του στο Νότιο Αιγαίο συμβάλλει συστηματικά στην τουριστική ανάπτυξη των νησιών μας με την αποστολή μουσειακών αντικειμένων σε εκθέσεις εντός και εκτός Ελλάδας, προβάλλοντας ποικιλοτρόπως τον πολιτισμό των νησιών και δημιουργώντας ένα ισχυρό δίκτυο προβολής. Πέρα από το χαρακτηριστικό παράδειγμα της περιοδικής έκθεσης “Vanity: Κοσμήματα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα”, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων πρέπει να αναφέρουμε πως αντικείμενα από τις Κυκλάδες περιλαμβάνονται στην περιοδική έκθεση «Χρήμα», στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης καθώς και στην περιοδική έκθεση του Σπιτιού Ευρωπαϊκής Ιστορίας στις Βρυξέλλες με τίτλο “Interactions”. Επίσης πρόσφατα (Νοέμβριος 2017), η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων οργάνωσε στην Αθήνα το διεθνές συνέδριο «Περί των Κυκλάδων νήσων. Το αρχαιολογικό έργο στις Κυκλάδες» με παράλληλη περιοδική έκθεση στο Βυζαντινό Μουσείο.
ΑΛΛΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ – ΣΥΝΕΡΓΙΕΣ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ
Το ΥΠΠΟΑ, βρίσκεται σε συνεχή κι αγαστή συνεργασία και χρηματοδότηση με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
Έχουν υποβληθεί προς ένταξη στο ΕΣΠΑ της Περιφέρειας
1. Ψηφιακό πρόγραμμα ανάδειξης των κάστρων των Κυκλάδων
2. Ψηφιακή ανάδειξη μικρών Κυκλάδων που θα συνδεθεί με το μουσείο στο Κουφονήσι.
ΆΥΛΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
Σημαντικό όμως κομμάτι της παράδοσης αποτελεί και η άυλη πολιτιστική κληρονομιά. Το ΥΠΠΟΑ διά των αρμοδίων υπηρεσιών του εποπτεύει και υλοποιεί την εφαρμογή της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) στην Ελλάδα. Πάντοτε σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες, που κατά τεκμήριο είναι και φορείς της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η ανάδειξη της διατροφικής κληρονομιάς της Ελλάδας αποτελεί έναν από τους στόχους υψηλής προτεραιότητας συνδεδεμένους με την εφαρμογή της εν λόγω σύμβασης. Μέσα από μια σειρά δράσεων προωθείται αυτός ο στόχος και παράλληλα η κουλτούρα της καλλιέργειας προϊόντων, της συνέχισης ύπαρξής τους στην διατροφική αλυσίδα των ανθρώπων, της σύσφιξης των σχέσεων με άλλες χώρες με τις οποίες μοιραζόμαστε κοινό πολιτιστικό παρελθόν(π.χ. της Μεσογείου).
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πολιτικής είναι η εγγραφή στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Μεσογειακής Δίαιτας.
Στον προγραμματισμό υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ είναι η ανάδειξη και εγγραφή στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και άλλων αγροδιατροφικών παραδόσεων από την περιοχή του Ν. Αιγαίου, πάντα με τη συνεργασία των τοπικών κοινοτήτων και φορέων. Να σημειώσουμε εδώ πως το 2018 εγγράφηκε στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς η Αμπελοοινική Κληρονομιά της Σαντορίνης.
Eπίσης, στο πλαίσιο της ανάδειξης του τοπίου ως πολιτισμικού αγαθού, με πρωτοβουλία της Ελλάδας και της Κύπρου, υποβλήθηκε φάκελος υποψηφιότητας από κοινού με άλλες επτά χώρες για την εγγραφή στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO της Τέχνης της Ξερολιθιάς. Καθώς οι ξερολιθιές αποτελούν προσίδιο χαρακτηριστικό του ελληνικού αγροτικού τοπίου -τις συναντούμε σε πολλά νησιά του Νοτίου Αιγαίου- και είναι συνυφασμένες με την παραγωγή αγροδιατροφικών προϊόντων.
ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Παράλληλα με τον μεγάλο αριθμό αρχαιολογικών χώρων και μουσείων των διαφόρων νησιών και την βιοποικιλότητα των ευρημάτων και το πολιτιστικό βάθος της περιοχής, οι Κυκλάδες είναι μια περιοχή με έντονη δημιουργική δραστηριότητα και στον σύγχρονο πολιτισμό. Το Υπουργείο Πολιτισμού μεριμνά για αυτή την παραγωγή βοηθώντας με κάθε δυνατό τρόπο. Πιο συγκεκριμένα το 2017 δόθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού 8 Αιγίδες, τόσο σε εκδηλώσεις όπως η Γιορτή Ποίησης στις Δονούσες, η Περιοδική έκθεση «Χαράσσοντας την Οδύσσεια» που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας στον Πύργο Τήνου, ή τέλος σε σημαντικά Φεστιβάλ που πραγματοποιούνται την καλοκαιρινή περίοδο και προσελκύουν Έλληνες και ξένους επισκέπτες, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τα Φεστιβάλ της Νάξου και της Σύρου.
Όσο αφορά τις οικονομικές ενισχύσεις και την προσπάθεια του ΥΠΠΟΑ να ενισχύσει την Περιφέρεια, και ειδικά την Περιφέρεια του Ν. Αιγαίου όπου συνυπάρχουν οι σημαντικοί τουριστικοί προορισμοί της χώρας μας, αλλά και τα ακριτικά νησιά που δέχονται ένα μεγάλο αριθμό προσφύγων και βάλλονται από ζητήματα εθνικής κυριαρχίας, δόθηκαν συνολικά 86.000€.
Ανάμεσα στις δράσεις που ενισχύθηκαν οικονομικά το 2017 ήταν και σημαντικά Φεστιβάλ της περιοχής με διεθνείς συνεργασίες αλλά και διεθνή αποδοχή, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού της Σύρου με τη συμμετοχή καταξιωμένων καλλιτεχνών στο χώρο τους, ή το Φεστιβάλ Νάξου στο διατηρητέο μνημείο του πύργου Μπαζαίου.
Η λειτουργική αποκατάσταση των μνημείων και η πολιτιστική ανάπτυξη των νησιώνδεν συμβάλει μόνο στην τοπική οικονομία και τον τουρισμό αλλά μέσω της διεθνούς πολιτιστικής προβολής κι ανάδειξης θωρακίζει την ιστορική αυτή περιοχή της χώρας μας.
Για να έχουν όμως, όλα αυτά αποτέλεσμα απαιτούνται ευρύτερες συνεργασίες κι αυτό επιδιώκει το ΥΠΠΟΑ και οι αποκεντρωμένες Υπηρεσίες του. Συνεργασίες με τα άλλα Υπουργεία, με την Περιφέρεια, με τα Ακαδημαϊκά Ιδρύματα (όπως το Πολυτεχνείο), με τον Δήμο, με την Εκκλησία, με τους τοπικούς κι επιστημονικούς φορείς και συλλόγους.
