Κυριακή, 27 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΠολιτισμός"Πομπηία του Αιγαίου" ένα μνημείο που αξίζει να το γνωρίσουμε

“Πομπηία του Αιγαίου” ένα μνημείο που αξίζει να το γνωρίσουμε

|

«Η Πομπηία του Αιγαίου» στη Σαντορίνη – Στο Ακρωτήρι η θαμμένη πολιτεία – H ιστορία ενός μυστικού αρχαίου πολιτισμού.

Δεν είναι διαφημισμένο αρχαιολογικό τοπόσημο, όπως η Κνωσός,  οι Δελφοί, οι Μυκήνες ή η Αρχαία Ολύμπια όμως σε αυτήν τη θαμμένη πολιτεία μπορείς ακόμα να αισθανθείς τη ζωή των ανθρώπων του πρώτου πολιτισμού της Ευρώπης. Ακόμα και να τους δεις, στις μοναδικές του τοιχογραφίες. Από μακριά δεν είναι εμφανές. Καμιά επιβλητική ακρόπολη ή ναός παρά μόνο ένα στέγαστρο δεκάδων στρεμμάτων.

Της Ελένης Μπλάντα (εκπαιδευτικός) 

Εξαιρετικά όμορφο και λιτό μουσείο εσωτερικά και εξωτερικά που δημιουργήθηκε στο χώρο των θαυμαστών ανασκαφών, οι οποίες έφεραν στο φως τον προϊστορικό οικισμό. Καταπληκτικός εσωτερικός χώρος, γεμάτος ενέργεια, τέλεια διαμορφωμένος και χάρη στο βιοκλιματικό στέγαστρο κατασκευασμένο από ξύλο, δημιουργεί μια ατμόσφαιρα ιδανική τόσο για τα ευρήματα όσο και για τον επισκέπτη.

Η κατασκευή είναι εντυπωσιακή γιατί μπορείς και βλέπεις τον οικισμό πως ήταν από ψηλά. Φανταστείτε μία τεράστιας έκτασης πολιτεία να απλώνεται μπροστά στα πόδια σας. Είναι ότι απέμεινε από την προϊστορική πόλη του νησιού που καταστράφηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου. Ταυτόχρονα σου δίνεται η δυνατότητα να περιηγηθείς στις ειδικά διαμορφωμένες  διαδρομές – λιθόστρωτα μονοπάτια του καλοσχεδιασμένου προϊστορικού οικισμού καθώς και σε μία τριγωνική πλατεία. Εντυπωσιακά τριώροφα  κτίσματα με εξαιρετικές τοιχογραφίες, ψηφιδωτά που σε μεταφέρουν στο πλούσιο παρελθόν του νησιού όταν εκείνη την εποχή στην υπόλοιπη Ευρώπη κατασκεύαζαν καλύβες. Μπορείς να δεις τις πόρτες, τα παράθυρα, τα θεμέλια κάποιων σπιτιών, την αποθήκη, το αποχετευτικό σύστημα και το σύστημα υδροδότησης. Ίσως εδώ να βρίσκετε και η μυθική Ατλαντίδα.  Μοναδικό!!! Ο χρόνος πραγματικά έχει παγώσει. Ο επισκέπτης νιώθει δέος και ανατριχίλα αντικρίζοντας τα αρχαία ευρήματα, που άντεξαν τόσες χιλιετίες και τόσες καταστροφές από τις ηφαιστειακές εκρήξεις και τον βοηθάει να ταξιδέψει με το μυαλό του χιλιάδες χρόνια πριν μέσα στην καθημερινότητα των προϊστορικών κατοίκων του νησιού.  Μπορείς ακόμα να αισθανθείς τη ζωή των ανθρώπων του πρώτου πολιτισμού της Ευρώπης.

   Ο Προϊστορικός οικισμός στο Ακρωτήρι αποκαλύφθηκε από την αρχαιολογική σκαπάνη του Σπύρου Μαρινάτου το 1967. Πρόκειται για ένα ανασκαφικό εγχείρημα εν εξελίξει και υπολογίζεται πως μόνο το 26% της έκτασης του οικισμού έχει ανασκαφεί μέχρι τα θεμέλια. Θεωρείται  ένας από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους στο Αιγαίο και βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού 15 χλμ. από τα Φηρά. Τον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου τον κατέστρεψε ο σεισμός που προηγήθηκε λίγα 24ωρα της έκρηξης του ηφαιστείου του νησιού, περίπου το 1615 π.Χ. Το μίγμα ηφαιστειακής τέφρας και θηραϊκής γης σκέπασε τα ερείπια μιας ευημερούσας και προηγμένης κοινότητας ανθρώπων που για περισσότερα από 3.500 χρόνια η φωτιά πάγωσε τον χρόνο.

Οι πρώτες εγκαταστάσεις στο Ακρωτήρι χρονολογούνται από την Ύστερη Νεολιθική Εποχή τουλάχιστον από την 4η χιλιετία π.Χ..  Ο Οικισμός υπήρξε κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού την 3η χιλιετία π.Χ.. Στη Μέση και Πρώιμη Ύστερη Εποχή του Χαλκού (20ος-17ος αιώνας π.Χ. ο οικισμός επεκτάθηκε και αναδείχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα αστικά κέντρα του Αιγαίου. Η ανάπτυξή του αποδεικνύεται από τη μεγάλη έκταση των περίπου 200 στρεμμάτων που καταλάμβανε, την  εξαιρετική πολεοδομική του οργάνωση, το αποχετευτικό δίκτυο και τα περίτεχνα, πολυώροφα κτίρια που είχαν εκπληκτικό τοιχογραφικό διάκοσμο, πλούσια επίπλωση και οικοσκευή. Εισαγόμενα προϊόντα που βρέθηκαν μέσα στα κτίρια δείχνουν πόσο καλοί ήταν οι κάτοικοι του Ακρωτηρίου στις δημόσιες σχέσεις. Διατηρούσαν ισχυρούς δεσμούς με τη Μινωική Κρήτη και εμπορικές σχέσεις με την Ηπειρωτική Ελλάδα, τα Δωδεκάνησα, την Κύπρο, τη Συρία και την Αίγυπτο. Η ζωή στην πόλη τελείωσε απότομα το τελευταίο τέταρτο του 17ου π.Χ. αιώνα, όταν οι κάτοικοι την εγκατέλειψαν λόγω ισχυρών προσεισμών. Ακολούθησε η έκρηξη του ηφαιστείου και τα ηφαιστειακά υλικά που κάλυψαν την πόλη και ολόκληρο το νησί προστάτευσαν ως σήμερα τα κτίρια και το περιεχόμενό τους. Στοιχεία για την κατοίκηση του Ακρωτηρίου και άλλων θέσεων κατά την προϊστορική εποχή, άρχισαν να έρχονται στο φως από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Οι συστηματικές ανασκαφές άρχισαν το 1967 από τον καθηγητή κ. Σπύρο Μαρινάτο. Μετά το θάνατό του το 1974, τη διεύθυνση ανέλαβε ο κ. Χρίστος Ντούμας βοηθός του κ. Μαρινάτου, ομότιμος καθηγητής προϊστορικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ο οικισμός ατείχιστος γεγονός που φανερώνει πως οι κάτοικοι του ζούσαν εν ειρήνη. Κτίρια ιδιωτικά και δημόσια, φτιαγμένα από πελεκητές πέτρες, που για αυτό ο κ. Μαρινάτος τα ονόμασε «ξεστές», «Ξεστή 1», «Ξεστή 2» κ.ο.κ.. Σπίτια με πάνω όροφο και παράθυρα, διακοσμημένα με εξαιρετικές τοιχογραφίες, λιθόστρωτοι δρόμοι, δέντρα και ανοικτοί, δημόσιοι χώροι σαν πλατείες. Τα ευρήματα των αγωγών κάτω από το λιθόστρωτο μαρτυρούν κι ένα πολύ καλά αναπτυγμένο αποχετευτικό σύστημα. Ο χώρος που έχει ανασκαφεί πιθανολογείται ότι ήταν το κέντρο του οικισμού, με δημόσιο κτίριο και τα σπίτια της ανώτερης τάξης. Ωστόσο η πόλη θα πρέπει να είχε και πιο λαϊκές συνοικίες όπου ζούσαν οι μεταλλουργοί, οι τσαγκάρηδες, οι αγγειοπλάστες. Οι τοιχογραφίες μας δίνουν πληροφορίες για την ζωή τους, τα σκεύη, τα υφάσματα και τα αγροτικά προϊόντα, όπως λάδι και κρασί. Στην τελική περίοδο του οικισμού δεν έχουμε τόσο αγρότες, όσο μια κοινότητα εμπόρων. Σε κάθε σπίτι υπήρχε και κάποιο εργαστήριο. Το νησί εξαρτιόνταν οικονομικά από τη Μινωική Κρήτη καθώς εξήγαγε εκεί πέτρες και ορυκτά, ενώ εμπορικές επαφές είχε και με την Κύπρο, την Αίγυπτο και άλλες περιοχές της ανατολικής Μεσογείου, όπως μαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήματα. Έχουν βρεθεί αιγυπτιακά είδη στον οικισμό, αλλά και αναφορές σε αιγυπτιακές πηγές για «νησιώτες στη μέση της θάλασσας», που μάλλον σε αυτούς αναφέρονται. Ο ρόλος της γυναίκας είναι ιδιαίτερα τονισμένος. Τα δύο φύλα φαίνονται τελικά ίσα αλλά με διακριτούς ρόλους. Οι γυναίκες στο σπίτι μεγάλωναν το παιδιά, ενώ οι άντρες ταξίδευαν και εμπορεύονταν. 

Μεταξύ του σεισμού και της έκρηξης του ηφαιστείου μεσολάβησε ένα μικρό χρονικό διάστημα, μάλλον λίγων ημερών. Φαίνεται από ενδείξεις σε σημεία του αρχαιολογικού χώρου ότι οι άνθρωποι μετά στον σεισμό επέστρεψαν έβγαλαν αντικείμενα από τα σπίτια τους για να τα μεταφέρουν αλλά έγινε η έκρηξη και τα άφησαν εκεί. Υπήρξε μια αναπτυγμένη, καταναλωτική κοινωνία. Η θρησκεία τους μας είναι άγνωστη αλλά αν κρίνουμε από τις ζωγραφικές παραστάσεις των τοιχογραφιών ήταν μάλλον ανθρωποκεντρική. Τι απέγιναν οι κάτοικοι της άγνωστης αυτής πόλης; Όταν το ηφαίστειο εξερράγη φυσούσαν δυτικοί άνεμοι που μετέφεραν τη στάχτη και τα αέρια των αναθυμιάσεων προς τα ανατολικά. Λογικά, με την πρώτη έκρηξη τα συνεργεία και οι ομάδες των ανθρώπων που είχαν ήδη αρχίσει να επισκευάζουν τα σπίτια από τον σεισμό, εκκένωσαν πάλι την πόλη και ενώθηκαν με τον κύριο όγκο του πληθυσμού που θα είχε κατασκηνώσει κάπου κοντά. Το νησί ποτέ δεν εκκενώθηκε και αν κάποιοι το αποτόλμησαν σίγουρα πνίγηκαν στην άγρια θαλασσοταραχή. Οι άνθρωποι πρέπει να μετακινήθηκαν απλώς προς τα δυτικά για να αποφύγουν τις στάχτες και τις αναθυμιάσεις. Ίσως κάποια στιγμή βρεθούν θαμμένοι σε κάποια δυτική περιοχή του νησιού, κάτω από το ίδιο αμάλγαμα τέφρας και γης. Η τέφρα κάλυψε τα ερείπια του οικισμού διατηρώντας ζωντανές τις εικόνες ενός πολιτισμού που καταστράφηκε από την ηφαιστειακή έκρηξη. Η εξαιρετική τους διατήρηση εντυπωσιάζει σήμερα.

 Το μουσείο Προϊστορικής Θήρας στα Φηρά μπορεί να θεωρηθεί η προέκταση του Ακρωτηρίου καθώς  φιλοξενεί ευρήματα που προέρχονται από τις ανασκαφές.  Τοιχογραφικά σύνολα και αποσπάσματα άλλων  που βρέθηκαν σε ιδιωτικά και δημόσια κτίρια της πόλης του Ακρωτηρίου όπως η τοιχογραφία Γυναικών και Παπύρων, η τοιχογραφία της Άνοιξης με τα ερωτοτροπούντα χελιδόνια, η τοιχογραφία των Πιθήκων, οι Σεβίζοντες πίθηκοι, το Πτηνό, ο Ψαράς. Το χρυσό ειδώλιο αιγάγρου.  Τα κοσμήματα που βρέθηκαν στο Ακρωτήρι είναι λιγοστά, προφανώς γιατί οι κάτοικοι πριν εγκαταλείψουν την πόλη πήραν μαζί τους τα πολύτιμα αντικείμενα. Χάντρες και περόνες από ημιπολύτιμους λίθους, οστό και χαλκό.

Τα λόγια είναι μικρά για να αποκαλύψουν το μεγαλείο και την ομορφιά του Αρχαιολογικού χώρου Ακρωτηρίου. Ένα στολίδι ένα μέρος που πρέπει να επισκεφθεί οποίος πάει στην Σαντορίνη αξίζει πολύ περισσότερο από το ηλιοβασίλεμα!!!


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

45 βαθμοί στη σκιά: Ο καύσωνας «ψήνει» τη Δυτική Ελλάδα – Ασφυκτική η κατάσταση και στην Αττική (πίνακας)

Από τη Σκάλα Μεσσηνίας έως την Αμφιλοχία, οι θερμοκρασίες σπάνε τα όρια – 24 σταθμοί κατέγραψαν πάνω από 42°C, σύμφωνα με το meteo.gr – Πού λειτουργεί το μελτέμι ως «καταβάτης»

Εθνική μάχη με τις φλόγες: Σπίτια καίγονται, χωριά εκκενώνονται σε 6 περιοχές της Ελλάδας

Αττική, Εύβοια, Μεσσηνία, Κύθηρα, Θεσσαλονίκη και τώρα και η Ήπειρος βρίσκονται στο έλεος της φωτιάς – Εικόνες απόλυτης καταστροφής, αγώνας επιβίωσης από πολίτες και Πυροσβεστική

Η Δονούσα και ο θησαυρός της: Η παραλία Κέδρος στις κορυφαίες παγκοσμίως

Ο Κέδρος της Δονούσας γοητεύει παγκόσμια, κατακτώντας μια θέση ανάμεσα στις ωραιότερες παραλίες του κόσμου σύμφωνα με το Forbes — ένας τόπος φυσικής μαγείας, ιστορίας και απόλυτης ηρεμίας.

Σ.Α.Ε.Κ. Νάξου στο Φιλώτι: Γεφυρώνοντας το σχολείο με την αγορά εργασίας

Ανώτερη Επαγγελματική Κατάρτιση στον τόπο μας με ειδικότητες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της Νάξου – Μια μοναδική ευκαιρία για νέους και νέες

Αμοργός – Γιορτή Ψημένης Ρακής: Μια νύχτα γεμάτη παράδοση, χορό και αρώματα του νησιού!

Το Σάββατο 26 Ιουλίου 2025 στα Κατάπολα η Αμοργός στήνει ένα γλέντι που μυρίζει ψημένη, ακούγεται σαν βιολί και χτυπάει κατευθείαν στην καρδιά του καλοκαιριού.

Η Νάξος έγινε ξανά πανεπιστημιακή πολιτεία, oλοκληρώθηκε το 22ο Θερινό Σχολείο «Μανώλης Μαρμαράς»

Για 22η συνεχή χρονιά, φοιτητές και επιστήμονες συνάντησαν τη γεωγραφία, τον πολιτισμό και τον τουρισμό στο πλαίσιο του Θερινού Σχολείου Νάξου – Φέτος με αφορμή τα 30 χρόνια του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Νίσυρος – Μήλος – Κίμωλος ενωμένες: Κατηγορηματικό “όχι” στη γεωθερμία υψηλής ενθαλπίας

Με ομόφωνη απόφαση της ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου, οι νησιωτικές κοινωνίες απαιτούν την εξαίρεση από κάθε σχεδιασμό εξόρυξης λιθίου, επικαλούμενες σοβαρούς κινδύνους για περιβάλλον, τουρισμό και δημόσια υγεία.

Διπλή θαλάσσια εμπειρία για παιδιά από το Naxos Water Sports με κολύμβηση & ιστιοπλοΐα!

Από 28 Ιουλίου έως 8 Αυγούστου, μικροί Ναξιώτες και επισκέπτες μαθαίνουν τα μυστικά της θάλασσας μέσα από δημιουργικά καλοκαιρινά προγράμματα.

Lennart Neubauer: Η μάχη στη Fuerteventura, ο τραυματισμός και η υπόσχεση επιστροφής

Ο παγκόσμιος πρωταθλητής από τη Νάξο πάλεψε με πόνο, έγραψε την υψηλότερη βαθμολογία του event και αποχαιρέτησε την Καναρία με ένα μεγάλο “θα επιστρέψω”.

«Ζωολογικός Ήχος»: Παιδιά, τραγούδια και φαντασία στον Πύργο Μπαζαίου με τον Γιώργη Χριστοδούλου

Μια γιορτή για μικρούς και μεγάλους με τα ωραιότερα παιδικά τραγούδια για ζώα στην ελληνική γλώσσα, έρχεται την Τετάρτη 30 Ιουλίου στο Φεστιβάλ Νάξου.

“Μαχαιριά” στο λιμάνι της Νάξου: Σοβαρό επεισόδιο βίας μεταξύ νεαρών εργαζομένων

Ένα μεσημέρι του Ιουλίου μετατράπηκε σε σκηνικό τρόμου για περαστικούς και ντόπιους, όταν διαπληκτισμός ανάμεσα σε δύο υπαλλήλους γραφείου ενοικίασης εξελίχθηκε σε αιματηρό περιστατικό.

Νάξος – «Τέλος στα πρόστιμα, Δήμαρχε – Πεζοδρόμηση τώρα»: Η κραυγή μίας πόλης που πνίγεται

Αδικημένοι επαγγελματίες κρεμούν πανό αγανάκτησης στην καρδιά της Νάξου και ζητούν κάτι απλό: Ίδιους όρους για όλους.

Δικαστική δικαίωση για τους κατοίκους του Καλοξύλου, ακυρώθηκε η άδεια λειτουργίας του νέου τυροκομείου της ΕΑΣ Νάξου

Μετά από μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα, το Τριμελές Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακύρωσε την άδεια λειτουργίας του υπό ανέγερση τυροκομείου, δικαιώνοντας πλήρως τους περιοίκους

Όταν το GPS σε οδηγεί… σε αδιέξοδο: Τουρίστας σφήνωσε όχημα σε σοκάκι της Νάξου

Αμερικανός οδηγός ακολούθησε πιστά τις οδηγίες πλοήγησης και κατέληξε… στα στενά της Φουντάνας – Η φωτογραφία που έγινε viral και η ανάγκη για καλύτερη καθοδήγηση στους τουρίστες

Δονούσα: Ο τραυματισμός κοπέλας από ομπρέλα (!!!) αποκαλύπτει μια τρύπα στο σύστημα

Μια γυναίκα τραυματίστηκε σοβαρά σε απομονωμένη παραλία της Δονούσας και σώθηκε χάρη στην αλληλεγγύη ντόπιων και τουριστών — αλλά η πολιτεία έλειπε. Και την επόμενη φορά;

Αλυκό Νάξου: Κατεδαφίζεται το φάντασμα του ξενοδοχείου – Σώζεται το κεδροδάσος

Υπεγράφη η σύμβαση κατεδάφισης των ερειπίων στο Αλυκό – Ένα διαχρονικό «τραύμα» για τη Νάξο οδεύει προς θεραπεία μετά από δεκαετίες αδράνειας

Έκτακτα μέτρα στη Σέριφο λόγω υπερκατανάλωσης νερού – Απαγορεύσεις και πρόστιμα

Ο Δήμος Σερίφου καλεί τους πολίτες να περιορίσουν τη χρήση νερού λόγω αυξημένης κατανάλωσης και περιορισμένων αποθεμάτων – Πρόστιμα έως και 1.000€ για παραβάτες.

Κυκλάδες – Ανατροπή στο τουριστικό χάρτη: Νάξος και Πάρος ανεβαίνουν, Μύκονος και Σαντορίνη «κατεβαίνουν»

Το καλοκαίρι του 2025 φέρνει ανακατατάξεις στους δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς – Η Νάξος και η Πάρος «λάμπουν» με αύξηση ζήτησης, ενώ Σαντορίνη και Μύκονος μετρούν απώλειες και ανησυχίες

Θλίψη στη Σχοινούσα: Το ύστατο χαίρε στη Ρίτα Μούρτζη από τον Σύλλογο Σχοινουσιωτών

Μια αγαπημένη παρουσία του νησιού έφυγε πρόωρα – Συγκινητικό μήνυμα αποχαιρετισμού και κάλεσμα για στήριξη στη μνήμη της

Νάξος -“Ξόβορα 2025”: Μουσικά σεμινάρια, χορός και παράδοση στην καρδιά της Απειράνθου

Από 26 έως 31 Ιουλίου, η Απείρανθος φιλοξενεί για τέταρτη χρονιά τα Ξόβορα — με δασκάλους τον Γ. Ζευγόλη, Ν. Αγγελόπουλο, Δ. Παππούλη και Στ. Γανωτή — σε ένα πενθήμερο γεμάτο μουσική, χορό, παραμύθι και εξορμήσεις