Τετάρτη 4 Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων και η κτηνίατρος κα Τσάγκου μιλάει για την κατάσταση που βιώνουν σήμερα τα ζώα στην Ελλάδα – Ποια είναι τα δικαιώματά τους με βάση τη χάρτα του 1978
Οι κοινωνίες ακολουθούν τους ρυθμούς του εκσυγχρονισμού, οι άνθρωποι φθάνουν στις ανώτατες βαθμίδες επιστημονικής και επαγγελματικής κατάρτισης, όμως τα αδέσποτα τετράποδα που τριγυρνούν στους δρόμους συνεχίζουν βιώνουν καταστάσεις απερίγραπτης αγριότητας.
Της Ντίνας Διονυσοπούλου (για την ιστοσελίδα enalaktikidrasi.com)
Τις τελευταίες δεκαετίες επιστημονικές έρευνες και στατιστικά στοιχεία των εισαγγελικών και αστυνομικών αρχών των Ηνωμένων Πολιτειών συγκλίνουν αναδεικνύοντας τη σχέση μεταξύ κακοποίησης ζώων και της ενδοοικογενειακής βίας. Την ίδια ώρα και στη χώρα μας τα κρούσματα κακοποίησης ζώων που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, διακρίνονται πολλές φορές από απίστευτη βαρβαρότητα..
«Αυτός που κακοποιεί έχει βεβαρημένο ψυχολογικό παρελθόν»
Για την κακοποίηση των ζώων με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη σχεδόν καθημερινά, μίλησε στην «Εναλλακτική Δράση» η κτηνίατρος Λεχαινών Ηλείας κα Παναγιώτα Τσάγκου. Η κα Τσάγκου θεραπεύει τα τραύματα και τις πληγές των αδέσποτων που φτάνουν στο ιατρείο της σε κατάσταση για την οποία οι άνθρωποι έπρεπε να χαμηλώνουν το βλέμμα από ντροπή για όσα προκαλούν στα ανυπεράσπιστα τετράποδα…
Κυρία Τσάγκου η βαρβαρότητα της κακοποίησης ζώων έχει γίνει πλέον καθημερινότητα. Γιατί, κατά τη γνώμη σας, οι άνθρωποι κακοποιούν τα ζώα;
Οι ανθρώπινες κοινωνίες χαρακτηρίζονται και από φαινόμενα παραβατικότητας. Μια όψη παραβατικότητας είναι και η κακοποίηση των ζώων. Δυστυχώς ζούμε σε δύσκολες εποχές και οι άνθρωποι πολλές φορές προβάλλουν τις ματαιώσεις τους πάνω στα ζώα. Αυτός που κακοποιεί έχει ένα βεβαρημένο ψυχολογικό παρελθόν. Δεν ξέρουμε τι έχει βιώσει και ο ίδιος. Ταυτόχρονα στις αγροτικές περιοχές τα ζώα αντιμετωπίζονται ως εργαλεία επιβίωσης και ως τέτοια δεν χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης. Όταν δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους, δεν τα χρειάζονται και τα παρατούν ή τα κακοποιούν. Τέλος ο άκρατος υλισμός και ευδαιμονισμός που χαρακτηρίζει την κοινωνία μας σε συνδυασμό με τις άμετρες εγωιστικές μας όψεις οδηγούν σε συμπεριφορές όπως αυτή της κακοποίησης ζώων. Νιώθουμε πολύ σημαντικοί όταν στρέφουμε τις βίαιες τάσεις προς ανυπεράσπιστα πλάσματα και δεν καταλαβαίνουμε ότι είμαστε πιο αδύναμοι και από το μυρμήγκι.
Από την πολυετή εμπειρία σας θα λέγατε ότι τα κρούσματα κακοποίησης αυξάνονται ή μειώνονται με την πάροδο των χρόνων;
Πάντα υπήρχαν περιστατικά κακοποίησης, αλλά στις μέρες μας γίνονται γνωστά. Επίσης οι άνθρωποι είναι πιο ευαισθητοποιημένοι και πολλές φορές, έστω και ανώνυμα, καταγγέλλουν ή φέρνουν στη δημοσιότητα περιστατικά κακοποίησης.
Τι πρέπει να κάνει ο άνθρωπος που γίνεται μάρτυρας κακοποίησης ζώων;
Ειδοποιεί άμεσα την αστυνομία ή/και τη φιλοζωική οργάνωση της περιοχής του.
Είναι επαρκής κατά τη γνώμη σας, η ελληνική νομοθεσία για την κακοποίηση ζώων;
Έγινε ένα πολύ καλό βήμα με το νόμο 4039. Οφείλουμε όμως να ευαισθητοποιήσουμε και να ενημερώσουμε τον κόσμο για τα δικαιώματα των ζώων. Πολλές φορές οι άνθρωποι φοβούνται να καταγγείλουν ένα περιστατικό αν αυτό αφορά τον γείτονα ή κάποιον γνωστό τους.
Τελικά η κακοποίηση των ανυπεράσπιστων τετράποδων είναι θέμα διαταραγμένης συμπεριφοράς ή θέμα παιδείας που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί;
Η κακοποίηση έχει σίγουρα να κάνει με διαταραγμένο ψυχισμό. Παράλληλα όμως πρέπει να αναπληρωθεί το έλλειμμα παιδείας που υπάρχει. Η συλλογική ζωή των ζώων διαφέρει από αυτή των ανθρώπινων κοινωνιών ως προς τον πολιτισμό που οι άνθρωποι δημιούργησαν. Δυστυχώς αυτός ο πολιτισμός δεν φαίνεται να λειτουργεί στην περίπτωση της κακοποίησης, αντίθετα συμπεριφερόμαστε με τρόπους που ούτε τα ίδια τα ζώα δεν υιοθετούν ακόμα και όταν αγωνίζονται για την επιβίωση τους.
«Και τι έγινε; Ζώο είναι…»
Για πολλά χρόνια τα εγκλήματα κατά των ζώων αντιμετωπίζονταν ή μάλλον παραβλέπονταν με ένα απλό «και τι έγινε; Ζώο είναι…» Από τις Ηνωμένες Πολιτείες όμως πλέον αναγνωρίζεται ότι η κακοποίηση ζώων είναι συνήθως η κορυφή ενός παγόβουνου και η πρώτη ένδειξη ενός επικίνδυνου ατόμου που αποτελεί απειλή για το άμεσο οικογενειακό και το κοινωνικό του περιβάλλον. Είναι χαρακτηριστικό ότι από την 1η Ιανουαρίου 2015 το FBI χαρακτηρίζει την κακοποίηση των ζώων ως «Έγκλημα κατά της Κοινωνίας» το οποίο κατατάσσει στο ύψιστο επίπεδο κακουργημάτων, μαζί με την ανθρωποκτονία και τον εμπρησμό.
Σύμφωνα με στοιχεία των αμερικανικών διωκτικών αρχών στο 88% των οικογενειών που κατηγορήθηκαν για κακοποίηση παιδιού διαπιστώθηκε και παράλληλη κακοποίηση ζώου. Ακόμη το 85,4% των γυναικών και το 63 % των παιδιών που φιλοξενήθηκαν σε ξενώνες για θύματα ενδοοικογενειακής βίας, έχουν βιώσει επεισόδια κακοποίησης κατοικίδιου, ενώ το 76% των κακοποιήσεων ζώων συμβαίνουν μπροστά σε παιδιά.
Στη χώρα μας ο νόμος 4039/2012 «για τα δεσποζόμενα και τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς και την προστασία των ζώων από την εκμετάλλευση ή τη χρησιμοποίηση με κερδοσκοπικό σκοπό» προβλέπει ιδιαίτερα αυστηρές ποινές για όσους κακοποιούν ζώα. Τα άρθρα του νόμου δημιουργούν ένα αυστηρό πλέγμα ποινικών και διοικητικών κυρώσεων για το βασανισμό, την κακοποίηση, την κακή ή βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, καθώς και οποιαδήποτε πράξη βίας εναντίον του, όπως ιδίως η δηλητηρίαση, το κρέμασμα, ο πνιγμός, το κάψιμο, η σύνθλιψη και ο ακρωτηριασμός. Να σημειώσουμε ότι η στείρωση ζώου και κάθε άλλη κτηνιατρική πράξη με θεραπευτικό σκοπό, δεν θεωρείται ακρωτηριασμός.
Ακόμη, σύμφωνα με εγκύκλιο του Αρείου Πάγου οι πράξεις που αναφέρονται παραπάνω συνιστούν αυτεπαγγέλτως διωκόμενο έγκλημα, για το οποίο δεν απαιτείται η καταβολή του παραβόλου των 100 ευρώ, ενώ οι αστυνομικές αρχές οφείλουν να τηρήσουν την αυτόφωρη διαδικασία. Για τις παραπάνω πράξεις προβλέπεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή, η οποία κυμαίνεται από πέντε έως δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ. Παράλληλα μπορεί να επιβληθεί διοικητικό πρόστιμο έως και 30.000 ευρώ για κάθε ζώο και για κάθε περιστατικό.
Τις ίδιες ποινές προβλέπει ο νόμος και για όσους πωλούν, εμπορεύονται, παρουσιάζουν ή διακινούν μέσω διαδικτύου οπτικοακουστικό υλικό, όπως βίντεο ή άλλου είδους κινηματογραφικό ή φωτογραφικό υλικό στα οποία απεικονίζεται οποιαδήποτε πράξη βίας εναντίον ζώου, καθώς και σεξουαλική συνεύρεση μεταξύ ζώων ή μεταξύ ζώου και ανθρώπου με σκοπό το κέρδος ή τη σεξουαλική ικανοποίηση ατόμων που παρακολουθούν ή συμμετέχουν σε αυτά.
Ακόμη, ειδική μέριμνα υπάρχει για τις περιπτώσεις τραυματισμού ζώου συντροφιάς σε τροχαίο ατύχημα. Σύμφωνα με τη νομοθεσία ο υπαίτιος της πράξης αυτής έχει την υποχρέωση να ειδοποιήσει άμεσα τον οικείο δήμο, προκειμένου να παρασχεθεί στο τραυματισμένο ζώο η απαραίτητη κτηνιατρική φροντίδα. Σε περίπτωση που το ζώο εγκαταλειφθεί, ο νόμος προβλέπει διοικητικό πρόστιμο ύψους 300 ευρώ.
Κι όμως έχουν δικαιώματα!
Κι επειδή η 4η Οκτωβρίου είναι αφιερωμένη από το 1931 για τα δικαιώματα των ζώων, ακολουθεί μια αναφορά στα δικαιώματά τους.
Διεθνής Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ζώων (1978)
Άρθρο 1
Όλα τα ζώα γεννιούνται με ίσα δικαιώματα στη ζωή και στη δυνατότητα ύπαρξης.
Άρθρο 2
1. Ο άνθρωπος οφείλει να σέβεται τη ζωή κάθε ζώου.
2. Ο άνθρωπος ανήκει στο ζωικό βασίλειο και δεν μπορεί να εξοντώνει ή να εκμεταλλεύεται τα άλλα είδη του ζωικού βασιλείου. Αντίθετα, οφείλει να χρησιμοποιεί τις γνώσεις για το καλό των ζώων.
3. Κάθε ζώο δικαιούται φροντίδας, προσοχής και προστασίας από τον άνθρωπο.
Άρθρο 3
1. Κανένα ζώο δεν πρέπει να υποβάλλεται σε κακομεταχείριση ή απάνθρωπη συμπεριφορά.
2. Αν η θανάτωση ενός ζώου θεωρηθεί υποχρεωτική πρέπει να γίνεις στιγμιαία, ανώδυνα και χωρίς καμιά πρόκληση αγωνίας του ζώου.
Άρθρο 4
1. Κάθε ζώο δικαιούται να ζήσει στο φυσικό του χώρο (γη, θάλασσα, αέρας) και να αναπαράγεται σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους,
2. Η στέρηση ελευθερίας του ζώου ακόμη κι αν γίνεται για μορφωτικούς σκοπούς είναι αντίθετη προς τη διακήρυξη δικαιωμάτων αυτού.
Άρθρο 5
1. Κάθε ζώο που από παράδοση θεωρείται κατοικίδιο δικαιούται να ζήσει με το ρυθμό και τις συνθήκες ζωής και ελευθερίας που αντιστοιχούν στο είδος του. 2. Η διαφοροποίηση αυτών των συνθηκών από τον άνθρωπο έχει σκοπούς κερδοσκοπικούς και είναι αντίθετη προς τη διακήρυξη.
Άρθρο 6
1. Κάθε ζώο που αποτελεί σύντροφο του ανθρώπου έχει δικαίωμα διάρκειας ζωής ανάλογης με τη φυσική του μακροβιότητα.
2. Η εγκατάλειψη ενός ζώου θεωρείται πράξη απάνθρωπη και εξευτελιστική.
Άρθρο 7
Αναφορικά με τα ζώα που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στον άνθρωπο, η διάρκεια και η ένταση δουλειάς πρέπει να είναι σε λογικά πλαίσια, η διατροφή τους ικανοποιητική και η ανάπαυσή τους υποχρεωτική.
Άρθρο 8
1. Οποιοσδήποτε πειραματισμός πάνω στα ζώα, ιατρικός, επιστημονικός, κλπ. Αντιτίθεται προς τα δικαιώματα των ζώων, εφόσον προκαλεί πόνο σωματικό ή ψυχικό.
2. Πρέπει να επιδιώκεται η αντικατάσταση του πειραματισμού πάνω στα ζώα από άλλες υπάρχουσες τεχνικές.
Άρθρο 9
Τα ζώα που εκτρέφονται για τη διατροφή του ανθρώπου πρέπει να στεγάζονται, να τρέφονται, να μετακινούνται και να θανατώνονται χωρίς πρόκληση πόνου και αγωνίας.
Άρθρο 10
1. Απαγορεύεται η εκμετάλλευση των ζώων για τη διασκέδαση των ανθρώπων. 2. Η έκθεση ζώου και τα θεάματα που χρησιμοποιούν ζώα αποτελούν καταστρατήγηση της αξιοπρέπειας και του σεβασμού προς τη ζωή του ζώου.
Άρθρο 11
Κάθε πράξη που χωρίς λόγο προκαλεί θάνατο ζώου είναι βιοκτονία, είναι έγκλημα απέναντι στη ζωή.
Άρθρο 12
1. Κάθε πράξη που προκαλεί θάνατο μεγάλου αριθμού άγριων ζώων αποτελεί «γενοκτονία», έγκλημα απέναντι στο είδος.
2. Η μόλυνση και οποιαδήποτε καταστροφή του φυσικού μας περιβάλλοντος οδηγούν στη γενοκτονία.
Άρθρο 13
1. Σεβασμός επιβάλλεται ακόμη και στο νεκρό ζώο.
2. Κάθε σκηνή βίας στην τηλεόραση και το σινεμά, με θύματα ζώα πρέπει να απαγορευτεί και μόνο οι σκηνές που έχουν σκοπό να ενημερώσουν για τα δικαιώματα των ζώων οφείλουν να προβάλλονται.
Άρθρο 14
1. Οι οργανισμοί προστασίας και προάσπισης των ζώων πρέπει να αντιπροσωπεύονται από κάθε κυβέρνηση.
2. Τα δικαιώματα του ζώου πρέπει να κατοχυρωθούν απ’ τους νόμους, όπως ακριβώς και τα δικαιώματα του ανθρώπου.
