Μέσα από δημοσίευμα της εφημερίδας «Καθημερινής» μαθαίνουμε για το σχεδιασμό όσον αφορά τα απορρίμματα στο Νότιο Αιγαίο όπου θα έχουμε συνδυασμό νέων υποδομών και αλληλοϋποστήριξης μεταξύ των νησιών
Απορρίμματα… Μία ιστορία που δεν λέει να βρει …διέξοδο από τη στιγμή που δεν υπάρχει ο σχεδιασμός για την ολοκληρωτική τους διαχείριση. Μήπως όμως έφτασε η ώρα; Κι εάν είναι, πως θα γίνει; Μέσα προφανώς από το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ), το οποίο για το Νότιο Αιγαίο είναι έτοιμο. Εχει εγκριθεί από το τέλος της προηγούμενης χρονιάς και πλέον μπαίνει στην τελική του ευθεία. Πως θα κινηθεί; Με βάση τον συνδυασμό των νέων υποδομών και της αλληλοϋποστήριξης μεταξύ νησιών στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα. Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσα απ αυτόν τον σχεδιασμό; η έντονη εποχικότητα, λόγω τουρισμού, αλλά και ο γεωγραφικός κατακερματισμός, που δυσχεραίνει την ύπαρξη οικονομίας κλίμακας.
Τι προβλέπει λοιπόν το νέο ΠΕΣΔΑ για Κυκλάδες και Δωδεκάνησα; Με την βοήθεια άρθρου της «Καθημερινής» μαθαίνουμε ότι «το σχέδιο προβλέπει την κατασκευή τεσσάρων μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων (ΜΕΑ) στα νησιά με τον περισσότερο πληθυσμό: Ρόδο (δυναμικότητας 39.300 τόνων/έτος), Κω (δυναμικότητας 14.600 τόνων/έτος), Σύρο (δυναμικότητας 5.800 τόνων/έτος) και Νάξο (δυναμικότητας 5.300 τόνων/έτος). Οι μονάδες θα διαχειρίζονται τα υπολειπόμενα απόβλητα και τα υπολείμματα των μονάδων επεξεργασίας (κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών και μικρές μονάδες κομποστοποίησης) των αντίστοιχων νησιών.
Σύμφωνα με τη μελέτη, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί μελλοντικά η διαχείριση, μέσω των μονάδων αυτών, των σύμμεικτων απορριμμάτων και άλλων γειτονικών νησιών. Ωστόσο, σε αυτή τη φάση προκρίνεται στα υπόλοιπα νησιά και ιδιαίτερα σε αυτά με πληθυσμό άνω των 3.000 κατοίκων η προεπεξεργασία των υπολειπόμενων σύμμεικτων απορριμμάτων με τη βοήθεια απλών μονάδων, με σκοπό τη μείωση των προς διάθεση ποσοτήτων και ιδιαίτερα των ποσοτήτων του βιοαποδομήσιμου ρεύματος.
Το νέο ΠΕΣΔΑ προβλέπει την ενίσχυση της ανακύκλωσης – σε πολλά νησιά σχεδόν ανύπαρκτης σήμερα. Στα περισσότερα νησιά θα καθιερωθούν τέσσερα ρεύματα ανακυκλώσιμων (χαρτί – χαρτόνι, γυαλί, πλαστικό, μέταλλα) και τα βιοαποδομήσιμα, ενώ υπάρχουν ειδικότερες προβλέψεις για τις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, τους οργανισμούς κοινής ωφελείας, τους χώρους συνάθροισης κοινού (στρατόπεδα, συνεδριακά κέντρα, δημόσιες υπηρεσίες, σχολεία) και τους χώρους μαζικής εστίασης και αναψυχής. Η ανάπτυξη της ανακύκλωσης θα γίνει μέσω νέων «πράσινων σημείων» και με νησίδες ανακύκλωσης υψηλής αισθητικής στα πολύ τουριστικά σημεία (λ.χ. παραλίες). Τα ανακυκλώσιμα θα μεταφέρονται στην ενδοχώρα (το κόστος υπολογίζεται στα 15 ευρώ/τόνο).
Τα μικρά νησιά
Ειδικά για τα πολύ μικρά νησιά που γειτνιάζουν με μεγάλα, προβλέπεται η θαλάσσια μεταφορά τόσο των σύμμεικτων απορριμμάτων όσο και των ανακυκλώσιμων. Η πρόβλεψη αυτή αφορά μόνο τις Μικρές Κυκλάδες (Σχοινούσα, Ηρακλειά, Κουφονήσια, Δονούσα), την Αντίπαρο, τη Θηρασιά, την Ψέριμο και τη Χάλκη.
Οσον αφορά τους χώρους τελικής διάθεσης, το σχέδιο προβλέπει την ύπαρξη 18 ΧΥΤΑ στις Κυκλάδες (εκ των οποίων έχουν κατασκευαστεί οι 10) και 15 ΧΥΤΑ στα Δωδεκάνησα (εκ των οποίων έχουν κατασκευαστεί οι 9). Υπενθυμίζεται ότι στην τελευταία «καταμέτρηση» που έκανε το υπουργείο Εσωτερικών (Δεκέμβριος 2016), λόγω της καταβολής ευρωπροστίμων, σε Κυκλάδες και Δωδεκάνησα είχαν απομείνει δέκα ενεργές χωματερές: δύο στην Ικαρία και από μία σε Κάλυμνο, Κέα, Λέρο, Μήλο, Σαντορίνη, Σίκινο, Σίφνο και Πάτμο. Ακόμα 23 βρίσκονται στη διαδικασία αποκατάστασης.
Το βασικό ζήτημα για τη νησιωτική Ελλάδα, όπως φυσικά και για την ηπειρωτική είναι η εξεύρεση πόρων. Τον περασμένο Ιούλιο ξεκίνησε η υποβολή προτάσεων για χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη (ΥΜΕΠΕΡΑΑ), με συνολικό προϋπολογισμό 274 εκατ. ευρώ. Το πρόβλημα βέβαια είναι πως οι 166 προτάσεις που κατατέθηκαν για όλη τη χώρα είχαν συνολικό προϋπολογισμό… 1,14 δισ. ευρώ, υπερτετραπλάσιο των διαθέσιμων.
Οσον αφορά τη νησιωτική Ελλάδα, ανά περιφέρεια:
• Από το Νότιο Αιγαίο κατατέθηκαν 25 προτάσεις έργων, με αιτούμενη χρηματοδότηση 142 εκατ. ευρώ.
• Από το Βόρειο Αιγαίο κατατέθηκαν 7 προτάσεις έργων με συνολικό αιτούμενο 51,6 εκατ. ευρώ.
• Από την Κρήτη κατατέθηκαν 15 προτάσεις με αιτούμενη χρηματοδότηση 180 εκατ. ευρώ.
• Τέλος από τα νησιά του Ιονίου κατατέθηκαν 5 προτάσεις έργων, με συνολικό προϋπολογισμό 51,7 εκατ. ευρώ.
